Johannes van der Zwan

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog moeten de Scheveningse families op bevel van de bezetters evacueren. Hun huizen worden gesloopt. Daar wordt de “Atlantikwall” gebouwd, een verdedigingslijn langs de Nederlandse kust. Een groep van vijfhonderd mensen uit Scheveningen komt op 12 januari 1943 terecht in Aalten aan de andere kant van Nederland, waar families door de gemeente verplicht zijn aangewezen een, twee of meer personen in huis op te nemen. Het zijn vooral oudere mensen en vrouwen met kinderen, waarvan de man en vader op zee is. De Scheveningers blijven tot na de bevrijding in Aalten.Een dodelijk ongeluk in huis De dertienjarige Jan van der Zwan verblijft in de oorlog samen met zijn vader (weduwnaar) bij de familie H.A. Onnink in buurtschap Barlo, gemeente Aalten. De dochters Van der Zwan zijn in huis bij de familie Luiten iets verderop aan de Markerinkdijk. Vader Van der Zwan heeft werk gevonden in het nabij gelegen stadje Bredevoort bij de knopenfabriek "Dutch Button Works". Jan vermaakt zich prima op zijn gastadres, een lieve familie met een kruidenierswinkel aan huis tegenover de lagere school. Daar in huis hebben de Duitsers een zogenoemde “Schreibstube” ingericht, waar een wat nurkse Duitse soldaat zit te werken. Deze Duitser en Jan kunnen het goed met elkaar vinden en Jan zit regelmatig bij hem op het kantoor. Op 20 januari 1945 klinkt er een harde knal in huis. Jan blijkt de geladen revolver van de Duitser gepakt te hebben om deze wat beter te bekijken. Per ongeluk schiet hij zichzelf dood. Na het schot kan Jan nog net naar de keuken strompelen, waar moeder Onnink hem opvangt. Jan sterft in haar armen. Het grote drama maakt veel indruk op mevrouw Onnink, haar familie en de mensen in de omgeving. Het gebeurde is nooit vergeten. Vader van der Zwan komt tot zijn dood jarenlang op bezoek bij de familie Onnink in Barlo en dan wordt ook altijd het eenvoudig graf van Jan bezocht.Plaatsing grafsteen op 1 mei 2010 in Aalten Op 1 mei 2010 vindt er ’s middags een plechtigheid plaats bij twee nieuwe gedenkstenen op begraafplaats Berkenhove, georganiseerd door de familie Onnink. De ene steen komt op het graf van het bejaarde Scheveningse echtpaar Van der Toorn-Bruin, overleden net na de bevrijding en tot dan naamloos begraven. De andere mooie steen komt op het graf van Jan van der Zwam waar ook nooit een steen kwam. Aanwezig zijn de weduwes Hogeweg en Onnink die destijds met hun gezin Scheveningse evacuees in huis gastvrijheid verleenden De zuster van Jan van der Zwan, Lies van der Zwan uit Venlo, is ook naar Aalten gekomen om de plechtigheid mee te maken. Herman Onnink leest een gedeelte voor uit de familiebijbel Bruin, die ooit geschonken is door de familie Bruin aan het Nationaal Onderduikmuseum. De plechtigheid maakt veel indruk op de aanwezigen. Beide stijlvolle grafstenen, die een beeltenis bevatten van de personen, zijn geschonken door GUV uitvaartverzorging Aalten. Sluiten