Jacob Cohen

Bescherming werd niet geboden. Opdat wij niet vergeten...

Adres: Jan Pieterszoon Coenstraat 18 te Den Haag (Bezuidenhout).

Locatie van overlijden: SS-concentratiekamp Mauthausen (AUT).

Locatie laatste rustplaats: Onbekend.

Rachel Kapper had na de scheiding van David Beek in 1928 een nieuwe echtgenoot, Jacob Cohen (1895),een makelaar in koffie uit Rheden, de zoon van Simon Cohen en Betje Bosman. Vreemd genoeg spreken veel documenten over geboorteplaats Velp, de geboorteakte spreekt van Velp, gemeente Rheden.

Het is inmiddels 1942.

Het verraad in Scheveningen, door Scheveningse landverraders

Diezelfde Jacob Cohen ,in 1938 van Rachel gescheiden, hij wilde het land ontvluchten naar Engeland omdat ook hij Joods is en zijn leven niet meer zeker is. In een getuigenverklaring wordt Jacob Cohen ook A. Groen genoemd. Ook Albert had die plannen en samen met zijn neef Philip Beek(1915),die leraar was in Haarlem wilden zij de overtocht maken. Albert was de jongste passagier op het vluchtschip, de andere passagiers/betrokkenen waren: de Haagse handelsreiziger Willem en zoon Simon van Wieringen (beiden in Auschwitz vermoord), de Scheveninger Jan de Brabander, (overleefde de oorlog),de broers Simon en Leo Fonteijn die in Scheveningen woonden(beide ook familie van Philip), beide vermoord in Buchenwald, Eddy Diamant, Jan Willem de Korver (heeft oorlog overleefd), Albert Levy, Alexander Mazeï en Siegfried Seemannn, een door De Brabander als F. van Beek aangeduide man. Verder de niet nader te traceren A. Levie en een persoon die wordt aangeduid als een ‘Roemeensche Jood’(dat was waarschijnlijk Mazei) Vanuit Scheveningen waren deze mannen van plan de oversteek te maken. Het verlangen van elk van hen om naar Engeland te vluchten bracht hen bij elkaar. De boot, de SCH 81, was geregeld door de moeder van de broers Fonteijn. Ene Aalbert de Jong was door haar broer om advies gevraagd en de Jong vroeg weer aan een collega op vliegveld Ypenburg (de Jong was daar grondarbeider), Dirk Storm of die een boot wist te krijgen voor Joden die wilden vluchten. December 1941 na diverse gesprekken tussen Storm de Jong hebben zij de mensen die wilden vluchten gemeld dat er een schip beschikbaar was. Op 23 December deden de Brabander en Simon Fonteijn een eerste poging de zee over te steken hetgeen mislukte, zij zijn gestrand en moesten onderduiken.

Het schip, de SCH 81, kwam even voor vertrek rond 21.00 op zaterdagavond de haven van Scheveningen binnenlopen. Deze was naar zeggen van Marten Slagter(in gesprek met Storm en de Jong en Leo Poos) in de Tweede Binnenhaven aan de Dr. Lelykade en dit ter hoogte van het loodsencomplex van de Visafslag Het schip, wat was omgenummerd van HD 220 (de Leuntje Jacoba)naar SCH 81, is door de Duitsers geleend van NSB'er Simon Vrolijk, een van de directeuren van de Scheveningse N.V. Vischhandel, Reederij en IJsfabriek v.h. Frank Vrolijk. Van deze rederij was het bekend dat zij met de bezetter heulde. Van Wieringen betaalt ruim 5000 gulden aan de Jong en Storm zou de tocht als schipper maken. Maandagochtend 5 Januari zou men volgens de Jong dan afvaren. Wegens slecht weer is het vertrek dan uitgesteld maar dat is waarschijnlijk om de Duitsers en hun handlangers gelegenheid te geven hen te arresteren wat ook gebeurde op Zondag 4 Januari 1942 rond 23.00 toen allen aan boord waren. Twee vrachtwagen en een personenauto waren volgens getuigenverklaring van De Brabander met ruim 30 personen aanwezig voor die arrestatie. Feitelijk was Jacob niet aan boord daar hij zelf 13 Januari 1942 gearresteerd was door rechercheurs Slagter en Poos zijn woning in de Haagse Vogelwijk, adres Nachtegaalplein16, Daar woonde op dat moment het echtpaar F.D. Graafland-Withagen. Zij hadden Jacob Cohen op 22 december 1941 als onderduiker illegaal huisvesting aangeboden. Jacob had zelfs eerder, nadat hij van stiefzoon Albert het plan gehoord had, een gesprek op het onderduikadres met de rechercheurs gehad om meer te horen over het vluchtplan.

Totaal waren er dus 12 vluchters aan boord van het schip. Die hadden 12 koffers en 2 zeezakken als bagage wat vrij veel was.

De Jong was getrouwd met een Duitse, Käthe Weiss(1908-1983) en die heeft misschien hen aan de Sicherheitspolizei verraden vanwege haar slechte relatie met de Van Wieringen familie. Zij was het in slechte economische staat verkerende Duitsland ontvlucht en in 1927 in Den Haag komen wonen en sinds 6 Juni 1928 was zij inwonend dienstbode bij deze familie, toen nog wonend op het Haagse Weteringplein in een winkelpand. Hoofd van de familie was Willem van Wieringen, een handelsreiziger, hij had 2 kinderen. De onderlinge verstandhouding was volgens haar latere echtgenoot de Jong slecht en zij vertrok daar Mei 1930.Dat jaar trouwde zij met de vroegere haringventer Aalbert de Jong.

Jacob Cohen, de stiefvader van Albert, kwam eerst als gevangene in kamp Amersfoort als gevangenenummer 184 op 31-7-1942 door middel van “Schutzhaftbefehl “ (arrestatiebevel)van de Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD (BdS),het adres wat hij toen had was Mauvestraat 56 Den Haag. Daarna kwam hij met trein van 29 Augustus 1942 in het Oostenrijkse kamp Mauthausen ,kreeg gevangenenummer 12566, reden van opname in kamp is “Jude “(Jood),dus geen politieke gevangene vanwege zijn betrokkenheid bij de vluchtpoging, hij zat in Block 5. Jacob is op de vlucht neergeschoten staat op zijn overlijdensakte, wat dus gelijk is aan : moord, wat gebeurde op 30 Augustus 1942 rond half 9 in de ochtend. Citaat https://groenegraf.blogspot.com/2016/03/barend-swaab.html:

“Hoe verschrikkelijk de toestanden in Mauthausen waren blijkt wel uit de bekentenis van kampcommandant Franz Ziereis die door de Amerikanen zwaar gewond werd toen hij probeerde te ontsnappen. Hij vertelde dat Himmler opdracht gaf om gevangenen met 45 kg graniet rondjes te laten rennen tot ze er bij neervielen en daarna werden doodgeschoten. Vermelding: ‘op de vlucht neergeschoten’.

Informatie van MAUTHAUSEN MEMORIAL | KZ-GEDENKSTÄTTE:

In het geval van de vermelding "op de vlucht neergeschoten" moet er rekening mee worden gehouden dat de gevangenen in de meeste gevallen door bewakers werden gedwongen de reeks posten te overschrijden om een ​​excuus te creëren om ze te schieten. De bewakers die de dodelijke schoten afvuurden, werden tijdelijk van hun taak ontheven en naar een afzonderlijke politie- en SS-rechtbank gestuurd. De rechtszittingen eindigden echter meestal met de vrijspraak van de beschuldigde bewakers. De reden voor de vrijspraak was dat de bewakers de gevangenen neerschoten en doodden in de uitoefening van hun officiële taken.

SS Obersturmführer Franz Ziereis(1905-1945)was kampcommandant ten tijde van Jacobs gevangenschap.

De naam die onder de akte staat, dus mede verantwoordelijk aan de moord op Jacob, is SS Oberscharführer Werner Hüttenrauch, sinds 1939 in het kamp .De naam van Jacob staat ook op en lijst van “onnatuurlijke doodsoorzaken “ van het kamp, de overlijdensakte in het kamp is van 1 September 1942 wat weer adres Weissenbruchstraat 95 had, op die akte staat Rachel nog als zijn echtgenote alleen heet zij hier Elli gebohren Kaaper. Deze informatie is afkomstig van het ITS in Bad Arolsen.