Gerrit van Dalen

Gerrit van Dalen was in de bezettingsjaren werkzaam bij de distributiedienst in de kring Alblasserdam. In maart 1944 werd verraden dat ambtenaren van deze dienst levensmiddelenbonnen verstrekten aan onderduikers en illegalen. Vanaf 28 maart 1944 moesten Gerrit van Dalen en zijn collega M.T. Veth onderduiken. Beiden hebben zich vanaf die dag volledig aan het verzet gewijd. Gerrit was meest werkzaam op de Zuid-Hollandse eilanden onder de namen Leen van Beek, Leen van de Eilanden of Leen van Trouw. Op 12 februari 1945 werd hij door de Duitsers in Rotterdam gevangen genomen. Hij was toen in het bezit van een persoonsbewijs op naam van Johan van Kersbergen. De Duitsers zijn nooit achter zijn echte naam gekomen en hij werd dan ook onder de naam Van Kersbergen berecht. Gerrit van Dalen was een van de vele gevangenen die naar aanleiding van de overval op Rauter bij de Woeste Hoeve als represaillemaatregel gefusilleerd zijn op 8 maart 1945. Na de oorlog, in augustus 1945, werd zijn stoffelijk overschot gevonden in een massagraf op de schietbaan in Leusden.

Bron: Oorlogsgravenstichting

Sluiten

Nog maar 23 jaar oud werd hij gefusilleerd voor een daad waar hij niets mee te maken had. Z’n laatste gedachten zullen ongetwijfeld bij zijn verloofde, Rie Dekker, zijn geweest. En bij zijn vader en moeder, die hun enige kind gingen verliezen, twee maanden voor het einde van de oorlog.Het was 8 maart 1945 en de nacht daarvoor was er een aanslag gepleegd door het verzet op een Duits transport. Wat het verzet niet wist, was dat zich in één van de auto’s Hanns Albin Rauter bevond; de hoogste SS-leider in ons land.De wraak van de Duitsers was gruwelijk. Verspreid over het hele land werden meer dan 250 mannen vermoord. Dat ze op die dag ook Gerrit van Dalen om het leven brachten, wist de bezetter niet. Gerrit was namelijk in Rotterdam opgepakt met een vals identiteitsbewijs, op naam van Johan van Kersbergen. Het was dus onder die naam dat Gerrit de ochtend van 8 maart zijn doodvonnis hoorde uitspreken.In het verzet Gerrit woonde nog bij zijn ouders, Kees en Suzan van Dalen, op het Zand, Plein 12. Het was een slimme vent die in de oorlog een baan kreeg op het distributiekantoor in Alblasserdam. Tijdens de oorlog waren alle levensmiddelen alleen maar ‘op de bon’ verkrijgbaar en voor het verdelen van de zogenaamde ‘bonkaarten’, die zorgvuldig in een kluis werden bewaard, was Gerrit medeverantwoordelijk.Toen steeds meer Nederlanders gingen onderduiken, werd dat systeem een groot probleem. Als onderduiker kon je die bonkaarten immers zelf niet ophalen en de leden van het verzet, die vaak voor hen verantwoordelijk waren, lieten hun gezicht liever ook niet zien. Samen met twee collega’s, waaronder de Papendrechter Marinus Veth, zette Gerrit een heel zorgvuldig fraudesysteem op. De bezetter had niets in de gaten, maar Gerrit kon regelmatig bonkaarten in handen van het verzet spelen. Tot ze in 1944 verraden werden. Gerrit en Marinus doken onder en gingen nog meer dan voorheen verzetswerk doen. Voor Gerrit ging dat al snel verkeerd. Hij liep zoals gezegd in Rotterdam tegen de lamp. Hij en Marinus zouden hun dappere gedrag met de dood moeten bekopen. Zijn ouders bleven eenzaam achter, mateloos verdrietig over het verlies van hun enige jongen.De burgemeester van Papendrecht stuurde in 1950 een brief aan de ouders van Gerrit, met de mededeling dat ze één van de hoofdstraten in de geplande nieuwbouw zouden vernoemen naar hun zoon: de Gerrit van Dalenstraat. In hem, zo stelde de burgemeester, werden alle mannen en vrouwen geëerd die zo veel voor onze vrijheid hadden betekend.Onthulling plaquette Zondag 8 maart is het zoals gezegd precies 75 jaar geleden dat Gerrit werd omgebracht. Het 4-mei Comité geeft op die dag uitvoering aan een langgekoesterde wens: er wordt een plaquette onthuld op het voormalig woonhuis van Gerrit van Dalen, Plein 12. Bij die sobere plechtigheid, die precies om 14.00 uur begint, is iedereen welkom. Mocht u voornemens zijn te komen, dan vindt ook u het wellicht een mooi gebaar om een enkele bloem mee te nemen als eerbetoon. Wij hopen u zondag aanstaande om 14.00 uur te mogen begroeten op het Plein in de oude wijk Het Zand aan de rivier.Namens het 4-mei Comité,Wim de Leur, voorzitter wjdeleur@gmail.com, 0653361977 Sluiten