Antonius Adrianus van Eekelen

In 2019 zal het 75 jaar geleden zijn dat Roosendaal en Nispen bevrijd werden van de onderdrukking door de Duitse bezetters. Vandaar dat ik mijn oom, Toon van Eekelen, nog eens in herinnering wil brengen, en hem wil gedenken voor zijn moedige poging om met vele jonge helden het vaderland te verdedigen in de meidagen van 1940.

Als boerenzoon moest Toon Van Eekelen, een broer van mijn moeder, opkomen als militair, om het vaderland te verdedigen tegen de Duitse inval op 10 mei 1940. Hij werd geboren op 2 juni 1912,op de Brembos in Nispen, gemeente Roosendaal en Nispen. Het gezin bestond uit Vader, Piet Van Eekelen, Moeder, Elisa Van Eekelen –Theunis, voorts twee jongens en vier meisjes. Te weten , Janus-Toon-Dien-Tonia- Naan en Fien. Ik noem nu de namen, zoals wij die uitspraken. Opa werd ook wel Peerke Brem genoemd. Omdat de ouderlijke woning niet onder de parochie Nispen viel, werd hij niet gerekend tot de Nispense oorlogsslachtoffers, hoewel zijn ouders altijd naar de kerk gingen in Nispen, en hun kinderen in Nispen de school bezochten. Ze voelden zich echte ,,nipsenèèren,, Kerkelijk Wouw en Gemeentelijk Nispen, een geijkte uitspraak “hoe het werkelijk zat”.

Het gezin woonde aan de Brembosstraat, nu de Rietgoorsestraat no.84, schuin tegenover het café De Brembos, richting Wouw. Mijn moeder was Naan van Eekelen, gehuwd met slager Janus Sep uit Roosendaal. Bij het uitbreken van de oorlog, die slechts 80 uur duurde, was het onderdeel van mijn oom gelegerd op de Grebbeberg te Rhenen, provincie Utrecht. Bij de zware gevechten in de Meidagen 1940, kwam oom Toon op 12 mei 1940 om het leven.

Later blijkt dat ene timmerman, Gijsbertus Smit genaamd, voor de ambtenaar van den Burgerlijke stand der gemeente Rhenen, verklaard, daarvan uit eigen wetenschap kennis dragende, dat op 12 mei 1940, des na middags, in deze gemeente overleden is bevonden, Van Eekelen, Antonius, Adrianus, oud 27 jaar, beroep landbouwer. Jarenlang hebben zijn ouders, zussen en broer in de veronderstelling geleefd dat hij op 13 mei 1940 gesneuveld is. Van de Oorlogsgravenstichting in Den Haag krijg ik een brief waarin vermeld wordt, dat de grafsteen aan vervanging toe is. Een kopie van de overlijdensakte is ingesloten, met de bevestiging over wat Gijsbertus Smit bovenstaand verklaarde. De brief was gedateerd op 2 augustus 2005. Daarom staat nu op de grafsteen 12 mei 1940 als overlijdensdatum vermeld.

Toon van Eekelen diende bij het 29e Regiment Infanterie, als Dienstplichtig Soldaat. Legeronderdeel 2-I-29.Het 1e en 3e bataljon van het 29e Regiment waren tot 10 mei 1940 gelegen rond Appeltern in de Betuwe en Megen in Noord-Brabant. De militairen van deze bataljons waren soldaten uit de lichtingen tussen 1925 en 1935 die waren opgeleid bij het 5e Regiment Infanterie in Amersfoort. Toen ze in 1939 opnieuw werden opgeroepen waren velen inmiddels getrouwd en hadden thuis jonge kinderen. Deze beide bataljons van ongeoefende huisvaders werden op 10 mei 1940 ingezet op de Grebbeberg, om daar een tegenaanval uit te voeren tegen de daar gelegen S.S. troepen. Terwijl veel soldaten een dagboek bijhielden of een gevechtsverslag produceerden, deden anderen hierover voor altijd het zwijgen toe.

Op het zwaartepunt van de Nederlandse verdediging op en rond de Grebbeberg ligt het 8e Regiment Infanterie. Het bestaat uit bijna alleen militairen van de laatste lichting dus veel jonge militairen. Hoe hoger het regiment hoe ouder de militairen zijn. Dat was ook het geval met het 29e Regiment Infanterie. Deze hoog genummerde bataljons bestaan voornamelijk uit huisvaders van dertig tot vijfendertig jaar, goed voor het verdedigen van een stelling, maar ongeschikt om er een aanval mee te ondernemen. Er waren zelfs enkele reserveofficieren van boven de 50 jaar. Het 3e bataljon van 29 R.I.is daarom gelegerd in de Maas-Waalstelling, maar kan eventueel ook als reserve worden gebruikt als de nood aan de man komt .Ook het 1e bataljon 29 R.I. dat is gelegen aan de zuidzijde van de Maas, zal bij het uitbreken van de oorlog terugtrekken om gebruikt te worden als reserve.

Zowel het 29e als het 24e R.I. maakte deel uit van de brigade B. die op het moment van een vijandelijke grensoverschrijding terug moesten trekken om gebruikt te worden als reserve. Gedurende de gehele mobilisatietijd hebben ze nooit geweten dat, als het ooit nog eens zover zou komen, ze zouden worden ingezet als reserve op de Grebbeberg. Soldaat Van Eekelen sneuvelde daar tijdens de tegenaanval van 29 R.I. door een schot in het hoofd. De aanval van de compagnie liep dood bij Achterberg in mitrailleurvuur uit westelijke richting en artillerievuur op het complex molen, maalderij en school. De juiste plaats Achterberg-Molenweg-Achterbergse straatweg.

Op 16 mei 1940 werd het lichaam van oom Toon door de Duitsers aangevoerd naar het Grebbekerkhof en hij werd diezelfde dag begraven in rij 2 grafnummer 19. Vele keren heb ik het graf bezocht van mijn Oom Toon, op het Militair Ereveld Grebbeberg, dat met veel zorg en respect voor de gesneuvelden, wordt onderhouden. In de jaren 1950,was het een familietraditie, om het graf van vader, zoon, broer en oom te bezoeken. Ik weet dat nog heel goed dat we ‘s ochtends vroeg weg gingen, met de auto of trein. Het was toen een dagreis, kun je nagaan, alles ging zoveel langzamer dan tegenwoordig, dus ‘s avonds laat thuis. Maar op de leeftijd die ik toen had, heb ik dat nooit erg gevonden. Hoe moeilijker en gecompliceerder dit allemaal ging, hoe spannender ik dat allemaal vond.

Met de discussiegroep Slag om de Grebbeberg heb ik nog regelmatig contact. Tevens met de Oorlogsgravenstichting in Den Haag. Elk jaar met de dodenherdenking wordt er een bloemstukje gelegd op het graf van Oom Toon Van Eekelen. De Koninklijke Landmacht herdenkt elk jaar op 4 mei de gesneuvelden op het Militair Ereveld Grebbeberg te Rhenen. De Herdenkingsplechtigheid zal altijd plaatsvinden in samenwerking met de burgerij van de Gemeente Rhenen.