Hendrik Jan van Engeland

Gedurende de Tweede Wereldoorlog heeft de familie Van Engeland zich intensief verzet tegen de bezettende macht. Vader Hendrik Jan wilde iets doen voor zijn onderdrukte medemens. Daarom was het niet verwonderlijk dat hij toetrad tot het georganiseerde verzet. Onder de schuilnamen 'Casablanca' en 'Zuidema' was Van Engeland voor de Landelijke Onderduik (LO)-Den Haag in het bijzonder actief met het verzorgen van distributiebonnen voor joodse medeburgers op onderduikadressen en het regelen van huisvesting ten behoeve van deze vervolgde groepering. Ook in zijn gezin aan de Haagse Columbusstraat verbleven enige joden en verder onderduikers die de Arbeitseinsatz hadden ontlopen. Maar ook leden van de ondergrondse verzetsbeweging en militairen die weer in krijgsgevangenschap moesten terugkeren, konden rekenen op zijn hulp. Verder hield hij zich bezig met de distributie en het verspreiden van het illegale blad Vrij Nederland. De overtuigd gereformeerde Hendrik Jan van Engeland was geboren in de Cartesiusstraat te Den Haag als zoon van Berend van Engeland en Hendrika Johanna Boks. Daar groeide hij in een harmonieuze omgeving op. Na de lagere school ging Hendrik verder leren voor elektromonteur op de Christelijke Ambachtsschool aan het Veluweplein. Op 25 juni 1924 trouwde hij met Jetske Elisabeth van de Werf, geboren op 20 februari 1891 te Harlingen. Het echtpaar kreeg vier dochters, Elisabeth, Hendrika Johanna, Richtje en Lubertha Margaretha en een zoon Berend. Zijn brood verdiende hij met zijn installatiebureau voor elektrotechniek. Daarnaast was hij leraar handenarbeid en invalleerkracht voor elektrotechniek. Dat hij altijd bezig was met zijn werk is wel gebleken uit het feit dat hij in 1918 en 1923 twee leerboeken heeft geschreven over montage van kracht-en lichtinstallaties. Tijdens de Duitse bezetting waren er zo weinig materialen voorhanden, dat hij zijn bedrijf niet kon voortzetten. Daarom moest hij een andere werkkring accepteren, want er moest natuurlijk wel brood op de plank komen. Van Engeland kreeg een baan bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Door een van zijn collega’s daar is hij verraden. Op 11 februari 1943 werd hij thuis voor de ogen van zijn kinderen gearresteerd. Tijdens de vluchtige huiszoeking werden de aanwezige joodse onderduikers niet gevonden. In het gedenkboek 'Het Grote Gebod' wordt als arrestatiedatum 28 maart 1944 genoemd. Die dag werd de LO-groep waartoe Van Engeland ook behoorde, door toedoen van de provocateur Van der Meer, opgerold. Van der Meer is later op 22 september 1944 vanwege zijn verraderspraktijken door het verzet geliquideerd. Een groot deel van het Haagse verzet, waaronder Pieter Blaauw, Jacobus Boeije, Wiebe Geskus, Gerardus Vogel en Hidde Rijkeboer, werd gearresteerd. Geen van de genoemden heeft de bevrijding beleefd. Van Engeland bevond zich toen al in Duitse gevangenschap. Via de Scheveningse gevangenis werd hij overgebracht naar het beruchte kamp Amersfoort. Wegens zijn ondergrondse werk veroordeelde een Duits 'Kriegsgericht' in Utrecht hem tot vijf jaar tuchthuis. Op 12 augustus 1944 volgde vanuit Amersfoort transport naar Siegburg, waar de omstandigheden al even beroerd waren als in Amersfoort. Eenzaam en gescheiden van zijn gezin overleed Hendrik Jan van Engeland aan de gevolgen van vlektyfus. Uit correspondentie blijkt dat hij in gevangenschap veel steun en troost putte uit psalm 73 vers 12 berijmd. Op zijn rouwkaart liet de familie daarom de eerste regel van dit vers drukken: ''k Zal dan gedurig bij U zijn.' Daarmee werd ook zijn diepe geloofsovertuiging tot uitdrukking gebracht. Aanvankelijk werd hij in Siegburg ter aarde besteld. Van de mogelijkheid hem naar Nederland over te brengen hebben de nabestaanden dankbaar gebruik gemaakt. Op 3 juni 1951 volgde zijn herbegrafenis op het ereveld te Loenen in vak A grafnummer 358. ‘k Zal dan gedurig bij U zijn in al mijn noden, angst en pijn, U al mijn liefde waardig schatten, Wijl Gij mijn rechterhand woudt vatten! Gij zult mij leiden door uw raad, O god, mijn heil, mijn toeverlaat, En mij, hiertoe door U bereidt, Opnemen in uw heerlijkheid. Sluiten