Jan Hendriks

Jan Hendriks was de zoon van Hendrik Hendriks en Jantje Blank. Hij werd op 17 mei 1919 in Gieten geboren.
In 1920, toen Jan ruim een jaar oud was, overleed zijn moeder. Vader Hendrik bleef achter met drie kleine kinderen: de meisjes Henderkien en Derkje en de kleine Jan. De kinderen werden in huis genomen en verzorgd door hun grootouders van vaders kant.

Vader Hendriks trok enkele jaren later in bij Trientje Bouwes, weduwe van Lammert de Jonge. Om het weduwenpensioen dat Trientje kreeg, niet kwijt te raken, besloot het stel om niet te trouwen. In die jaren was samenwonen heel ongewoon, men noemde dat 'hokken' en daar werd alom schande van gesproken.
De ouders van Hendrik Hendriks vonden dat samenwonen zo verschrikkelijk dat zij de drie kinderen verboden om hun vader nog te bezoeken. Een moeilijke situatie voor de kinderen die veel van hun vader hielden. Dochter Henderkien vertelde dat er niets anders op zat dan hun vader buiten de grootouders om, in het geheim te ontmoeten.
Na enkele jaren, toen ze inmiddels samen twee kinderen hadden, besloten Hendrik en Trientje Bouwes toch maar te trouwen. Daarna is de relatie met de grootouders hersteld.
In 1935 werd het gezin zwaar getroffen door het overlijden van dochter Derkje.

Jan Hendriks volgde in Gieten zeven klassen lagere school. Daarna ging hij werken als leerling huisschilder en stoffeerder. Hij woonde in de Asserstraat op nummer 81.

In 1939 moest Jan in miliataire dienst; hij werd ingelijfd bij het Regiment Wielrijders te Apeldoorn.
Op 15 juli 1940, twee maanden na de capitulatie, ging hij officieel met 'Groot Verlof'. Het Nederlandse leger hield op te bestaan vanaf die datum. Wel werd Jan door de Duitsers, als gedemobiliseerd soldaat, geplaatst in de Opbouwdienst, de voorloper van de Arbeidsdienst.
Blijkbaar voelde Jan er niet veel voor te gaan meewerken aan de opbouw van Duitsland. Hij heeft in eerste instantie geen gehoor gegeven aan de oproep. Het gevolg is dat er in september 1940 op het gemeentehuis van Gieten een verzoek binnenkwam tot aanhouding van Jan Hendriks. Politieagent Booy heeft hierop Jan aangehouden en hem overgedragen aan de commandant van de Opbouwdienst te Apeldoorn.

Jan werd tewerkgesteld in Hannover. Zijn familie heeft hem voor het laatst gezien toen hij met verlof kwam uit Hannover. Na dat verlof vertrok hij met de mededeling dat hij naar Kampen ging. Niemand heeft hem daarna teruggezien in Gieten.

Veel later is via het Rode Kruis bekend geworden dat Jan Hendriks in april 1943 een gevangenisstraf heeft uitgezeten van tien dagen in de strafgevangenis van Hannover. Het is niet bekend waaraan hij die straf te danken had.

In 1944 dook Jan Hendriks weer op in Nederland. Hij zat vast in een strafkamp in Havelte. Daar wist hij te ontsnappen, maar enige tijd later werd hij opgepakt door de Emmer landwacht.

In december 1944 bleek Jan zich als 'politieke gevangene' in het concentratiekamp Dachau te bevinden en weer iets later in Neuengamme. Van daaruit is hij op 15 februari 1945, met 500 andere politieke gevangenen van verschillende nationaliteiten in een goederentrein overgebracht naar Soest, bij Dortmund. Hier moesten de gevangenen puin ruimen dat veroorzaakt was door geallieerde bombardementen en de Duitse frontlinie herstellen en versterken.
Gekweld door honger en dorst, ziektes en kou moesten de gevangenen deze zware arbeid verrichten. De goederentrein waarmee zij naar Soest waren gekomen diende als onderkomen. Regelmatig was het treinstel doelwit van geallieerde beschietingen.
Op 28 februari 1945 zetten geallieerde fosforbommen de trein in lichterlaaie. Veel gevangenen verloren hierbij het leven. De overlevenden werden in het nabijgelegen kamp Sassendorf in een schuur opgesloten. De ruimte was zo krap, dat de mannen alleen maar op hun zij konden liggen en zich niet konden draaien, tenzij alle anderen meedraaiden. Er was nauwelijks voedsel, geen water... Op 19 maart waren van degenen, die nog leefden, 130 personen doodziek.
Weer werden ze in een goederentrein geladen en naar concentratiekamp Buchenwald geotransporteerd. Velen bezweken tijdens de reis.

Jan Hendriks is in elk geval op 22 maart 1945 in Buchenwald aangekomen. Als 'Grund' voor zijn gevangenschap staat vermeld: 'Polit. Hollander'.

Intussen naderde de bevrijding. Vlak voordat de Amerikanen het kamp bereikten gaven de Duitsers opdracht de gevangenen naar andere kampen over te brengen. Weinigen hebben dit overleefd.

Hoogstwaarschijnlijk is Jan Hendriks tijdens de evacuatie uit Buchenwald overleden, op een onbekende datum tussen 8 april en 2 mei 1945 (Rode Kruis). Jan Hendriks is 25 jaar geworden.