Pieter Honkoop

Aanvulling op bijgaand verhaal: Op 12 maart 2016 -71 jaar na het bombardement op Swinemünde- werd door de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsage op initiatief van de Jugendbildungs- und Begnungsstätte Golm op de begraafplaats Golm te Kamminke een vernieuwde expositieruimte geopend. Eén van de panelen in het paviljoen is geheel gewijd aan de dwangarbeider Pieter Honkoop uit Waddinxveen. Auteur: Hans Geel Waddinxveen Sluiten

Pieter HonkoopPieter Honkoop werd op 17 juli 1920 te Gouderak geboren. Hij was de jongste zoon van Cornelis Honkoop en Bastiaantje Kok. Het gezin telde 8 kinderen -4 jongens en 4 meisjes-. Het jongste kind mevrouw Adri de Vos-Honkoop, -woonachtig aan de Kerkweg in Waddinxveen, overleden in 2009- en 5 jaar jonger dan haar broer Piet vertelde mij het volgende: 'Onze familie verhuisde in 1927 naar Waddinxveen, Brugweg 195 (nu 139). Vader werkte bij houtzagerij Alblas en moest een bedrijfshuis huren aan de Burgemeester Trooststraat. Toen het gezin echter een door meubelfabriek Van der Loo gebouwde woning aan de Brugweg betrok, werd vader ontslagen en werd hij los werkman. Pieter werkte als houtbewerker bij de fa. Stolker'.Verdere informatie over haar broer schrijft mevrouw de Vos in een brief van 22 februari 1999:'Na in mei 1940 aan de Grebbelinie gelegerd te zijn geweest en na gedwongen arbeid in Duitsland, is hij bij een bombardement op 11 maart 1945 in Ostswine bij Swinemünde omgekomen. Heim I Stuben III Gem Lager D.A.F. Ik heb nog 2 brieven aan mij persoonlijk geadresseerd, geschreven in 1943 uit Duitsland, 25-2 en 24-3. Ik ben er heel zuinig op. Zelf heb ik altijd moeite gehad met de dodenherdenking op 4 mei, ga er ook bijna nooit heen omdat de meeste aandacht meest is voor de verzetsbeweging en er maar weinig aandacht was en is voor al die mensen die er ook een vreselijke tijd hebben doorgemaakt met alle ontberingen en honger. Hartelijk dank voor uw inzet'.De officiële verklaring luidt, dat Pieter Honkoop -Holzarbeiter- op 12 maart 1945 is omgekomen bij een Bombenangriff; beerdigt 17.03.1945 Stadtfriedhof Swinemünde. Over de toedracht van het bombardement op Ostswine/Swinemünde -niet op 11 maart op 12 maart 1945- zijn mij twee getuigenissen overgeleverd: één van de heer Cor Bakker -meubelmaker bij de firma Matze aan de Noordkade, thans wonend aan de Prins Bernhardlaan-, en één van de heer Albert de Bruin -werkzaam bij de houthandel Alblas, woonachtig aan de Zuidkade en thans te Gouda-. Zij waren allebei dwangarbeider in Swinemünde (het huidige Świnoujście in Polen).Cor Bakker herinnert zich: 'De gebeurtenissen van de 12e maart '45 zal ik nooit vergeten. De haven van Swinemünde lag vol kruisers, torpedojagers en onderzeeërs. 't Was tussen de middag. Ik zat in m'n barak koude bruine bonen te eten, toen het luchtalarm kwam, gevolgd door het bombardement. Mijn eerste gedachten waren: mijn broer ophalen en zo snel mogelijk naar de schuilkelder. Om dit stuk te overbruggen, lieten wij ons regelmatig plat op de grond vallen door het geluid van de bommen, die vlak bij ons insloegen. In ons gezelschap was ook Piet Honkoop, een Waddinxvener die aan de Brugweg woonde en houtbewerker bij de firma Stolker aan de Wilhelminakade was geweest. De schuilkelder had een s-vorm, was manshoog, stak iets boven de grond uit en was geheel in zand uitgegraven en met stutten ondersteund. Mijn broer Pleun was binnenin en zelf was ik dichter bij de ingang. Vlak daarbij viel een bom, die een zandberg voor de opening veroorzaakte en alles totaal afsloot. Door de luchtdruk werd ik tegen de stut gesmeten en gedeeltelijk onder het zand bedolven. Piet Honkoop bevond zich iets dichter bij de ingang en werd geheel door het zand bedekt en is omgekomen. Hij was 25 jaar oud. Zelf ben ik bewusteloos geraakt; ik had ernstige verwondingen en was aan één oog nagenoeg blind. Men heeft mij in de avond op een kastdeur vastgebonden en weggedragen. De volgende dag ben ik met paard en wagen over de pont naar Swinemünde gebracht, waar het Rode Kruis zich over me ontfermde. In Mühlhausen is met succes mijn oog behandeld. Na de bevrijding kreeg ik tyfus en raakte ik weer buiten kennis, toch herstelde ik wonder boven wonder. In Erfurt heb ik ondergoed gekregen en een Duitse legerbroek met jasje; alles wat ik had was een overal. Via Ulm, Straatsburg -waar ik al m'n geld moest afgeven- en een Belgisch klooster bereikte ik eindelijk Utrecht. Totaal berooid en verzwakt kwam ik in juli in Waddinxveen aan. Mijn ouders hadden al bij het Rode Kruis navraag gedaan of ik nog leefde. Ja, nog geregeld houden de verschrikkingen van de oorlog me bezig'.Ab de Bruin heeft een oorlogsdagboek bijgehouden. Hij was in Swinemünde belast met het maken van houten kielen voor schepen. Hij schrijft over 12 maart '45: 'Luchtalarm was een vertrouwd signaal; 50 km verderop lag Penemünde waar V-1's gemaakt werden. In augustus '43 waren daar al zoveel brandbommen opgegooid, dat de hemel 's nachts zo licht was, dat je bij wijze van spreken de krant kon lezen. Op 12 maart 1945 klonk er om half 12 's middags luchtalarm. We gingen niet naar de schuilkelders, zoals was voorgeschreven, maar naar het Lager. We vreesden niets, zo gewoon vonden we het. Sommigen gingen vlees braden. Ik had gelegenheid m'n sokken te wassen. Een half uur later werd er vol alarm gegeven. We renden naar buiten. Ik hoorde een eigenaardig geluid, een soort gezoem. De vliegtuigen vlogen over en ik zag de bommen in groepjes van vier naar beneden vallen. We hadden geen tijd meer om naar de schuilkelder te vluchten. Die was te ver. Daarom holden we naar de loopgraaf. Met ongeveer vijftig mannen hebben we daar zeventig minuten gezeten. Om ons heen zware explosies. 't Was verschrikkelijk. Even was er een pauze. Een jongen uit Amsterdam sprong op en riep: 'Ik ga snel mijn schoenen ophalen, want als straks het Lager geraakt wordt, ben ik ze kwijt'. Hij was op de terugweg, vlak bij de loopgraaf. Toen, 't is om nooit te vergeten, vloog een scherf van een bom rond en doorsneed z'n hals. Hij werd letterlijk onthoofd. We waren allemaal uit ons doen en zeer verslagen. Toen het bombardement voorbij was, bleken er tien mannen in de loopgraaf om het leven te zijn gekomen, onder hen Piet Honkoop. Dichtbij was een bom terechtgekomen. Door de explosie was een enorme hoeveelheid zand opgeworpen en als het ware verplaatst. Daaronder waren de mannen gestikt. De begrafenis van Piet op 17 maart vond plaats met militaire eer, aangezien ook twee Duitsers waren omgekomen; een kantoormeisje en een portier. Twaalf soldaten brachten een eresaluut. De directeur sprak een paar woorden en één van ons de Nederlandse geloofsbelijdenis. Ik heb de kisten voor de slachtoffers moeten maken'.Het bombardement op Swinemünde en Ostswine kostte 23.000 mensen het leven. De stoffelijke resten werden eerst begraven in het bij Swinemünde gelegen dorpje Kamminke, maar later overgebracht naar het schiereiland Golm. De niet te identificeren slachtoffers kregen een massagraf. Ook Moordrechtse mannen waren daar te werk gesteld. Eén kwam er bij het bombardement van 12 maart 1945 om het leven. In zijn boek 'Oorlog en bevrijding in Moordrecht' vertelt Panc Vink over deze gebeurtenis en over het massagraf in het bij Swinemünde gelegen dorpje Kamminke. Het predikantenechtpaar Ingeborg en Otto Simon te Zirchow heeft zich ten doel gesteld de vele oorlogsslachtoffers van Swinemünde, waaronder de dwangarbeiders, een waardige gedenkplaats te geven. Nader onderzoek leerde, dat de namen van de beide Waddinxveense in Swinemünde/Ostswine omgekomen dwangarbeiders Pieter Honkoop en Izaäk Tromp bij het echtpaar Simon onbekend waren. Met de juiste gegevens zouden zij alsnog worden bijgeschreven op een Gedenktafel van de Gedenkstätte Golm op het eiland Usedom, thans de herdenkingsplaats bij Swinemünde. In 1995, 50 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, werd er een gedenkmedaille van het Kriegsopferfriedhof Golm uitgegeven. Op de ene zijde ziet men het Insel Usedom met de plaatsen Swinemünde en de Gedenkstätte Golm + de datum 12. März 1945. Op de keerzijde staat het beeld van 'Die Frierende', de treurende vrouw vooraan de gedachtenisheuvel en de data 1945-1995. Het randschrift luidt: 'Gedänkstätte Golm - Sorgt Ihr. Die Ihr Noch Im Leben Steht. Dass Frieden Bleibe'. Aan de zuster van Pieter Honkoop mevrouw Adri de Vos-Honkoop en aan de dochter van Izaäk Tromp, mevrouw Magda Kroeders-Tromp mocht ik namens de Interessengemeinschaf Gedenkstätte Golm de herinneringsmedaille overhandigen; een weliswaar laat, maar noodzakelijk gebaar van 'niet vergeten' aan beide families. Het 'In Memoriam' van de dwangarbeider Izaäk Tromp bevat een uitgebreidere berichtgeving over de Gedenkstätte Golm en het werk van het echtpaar Simon.Pieter Honkoop stierf op 12 maart 1945 te Ostswine bij Swinemünde en werd in een massagraf begraven. Hij was ongehuwd. Sluiten