Taeke IJbele Jelsma

Taeke IJbele (of Ybele) Jelsma is geboren op 21 september 1905 te Groningen.

Hij was een zoon van IJbele Taekes Jelsma (1880 / 1964) en Reinderdina van Deest (1881/?).

Taeke IJbele Jelsma was als soldaat ingedeeld bij 9 R.I. Van beroep was hij banketbakker / kok.

Op 8-6-1943 dienden al het personeel van 9 R.I. in een rang lager dan officier en geboren tussen 1904 en 1914, zich te melden in de Frieslandkazerne te Assen voor terugvoering in krijgsgevangenschap. Het is niet bekend waarom Taeke IJbele op dat moment niet krijgsgevangen is gemaakt. Mogelijk beschikte hij over een Blauwe Ausweis waarmee hij ontheffing kon krijgen, of is hij op dat moment ondergedoken. Wel is zeker dat hij op 20 december 1943 alsnog krijgsgevangen is gemaakt en op 9 januari 1944 in het krijgsgevangenenkamp Stalag IV-b Mühlberg werd geregistreerd als krijgsgevangene nummer 98763.

In het dagboek van sergeant Willem Bijl (kgf. 96961) is Jelsma op zaterdag 17 juni 1944 vermeld: Door Jelsma (kgf 98763) een panvisschotel klaargemaakt van zoute vis, gedroogde aardappelen, gedroogde uien, boter, melkpoeder. Smaakte behoorlijk.

Op 18 december 1944 blijkt Jelsma nog steeds in Mühlberg te verblijven. Het dagboek van Bijl vermeldt op die dag: Plannen om met 1e en 2e Kerstdag op de barak gezamenlijk te koken door Jelsma (kgf 98763).

Op 25 december 1944: Heerlijke Kerstmaaltijd, klaargemaakt door Jelsma: Erwtensoep, boerenkool met aardappelen en spek, jus met corned beef, pap met rozijnen en pruimen; best.

Het is de laatste vermelding van Jelsma in dit dagboek. Wat hij daarna heeft gedaan en waar hij verbleef is voor alsnog niet bekend. Het krijgsgevangenenkamp Stalag IV-b Mühlberg werd op 23 april 1945 bevrijd door het Rode Leger. Pas op 20 mei 1945 vertrokken de meeste Nederlanders uit dit kamp naar Torgau, waar zij door de Russen zouden worden overgedragen aan de Amerikanen. Het is duidelijk dat Taeke IJbele een andere route heeft gekozen. Pas in juni 1945 duikt hij weer op en bleek hij zich te bevinden in een opvangkamp voor Displaced Persons in Kassel. Daar was hij betrokken bij een auto-ongeluk waarbij hij werd aangereden door een Amerikaanse lergertruck. Zwaar gewond belandde hij in een ziekenhuis in Breitenworbis bij Northausen. Volgens een Russisch document in het archief van Arolsen had hij een schedelbreuk, een gebroken bekken en gebroken ribben. In Breitenworbis is hij op 8 juni 1945 aan zijn verwondingen overleden.

Hij werd aanvankelijk begraven op de gemeentebegraafplaats in Breitenworbis. Het graf is in 1949 tijdelijk overgebracht naar de Franse begraafplaats in Berlijn Frohnau.

Zijn stoffelijke resten zijn in 1950 overgebracht naar het Ereveld in Loenen.

Bron: E. van der Most "Personalkarte III, Nederlandse krijgsgevangenen in Duitsland 1943-1945 en hun Arbeitskommando's", Gouda 2018, uitgave in eigen beheer