Wessel Jan Knot

Op 16 maart 1915 kregen Grietje Knot-Meijer en Willem Knot hun enige kind, Wessel Jan Knot. Wessel, geboren en getogen in Zuidlaren in een gereformeerd gezin, werd leraar. Ten tijde van de oorlog was hij gemeenteambtenaar en leider van de distributiedienst in Exloo. Wessel Knot was ongehuwd en woonde aan de Verlengde Stationsweg 48 in Zuidlaren.Vanaf het moment dat het Duitse leger Nederland bezette pleegde Wessel verzet tegen de Duitse overheersers. Knot werd een bekend figuur in verzetskringen; hij legde contacten met medestrijders in de omgeving en maakte ze warm voor zijn plannen. Zo wilde hij, om het oppakken van mannen voor de arbeidsinzet te voorkomen, bijvoorbeeld het gemeentehuis van Exloo overvallen om het bevolkingsregister te vernietigen. Door onderlinge contacten en het samenvoegen van losse verzetsgroepjes ontstond in het voorjaar van 1943 knokploeg de Hondsrug. Deze groep heeft verschillende acties ondernomen tegen de Duitse bezetter voordat ze na een aantal maanden werd opgerold. Eén van de acties was in juni 1943 het in brand steken van het gemeentehuis van Exloo om zo het bevolkingsregister te vernietigen en daarmee ook de gegevens van mannen die in aanmerking kwamen voor tewerkstelling in Duitsland. Het plan bestond eruit om de kluisdeur van de kluis met het papieren register open te laten en dan brand te stichten. Er was maar één kluissleutel en de bewaarder ervan, een ondergeschikte van Knot, werd gevraagd de deur op de avond van de overval open te laten. Omdat deze sleutelbewaarder bang werd en terug krabbelde werd hem onder dwang de sleutel afgenomen. Een achteraf fatale beslissing, want in het onderzoek na de brand heeft deze sleutelbewaarder onder dwang de namen moeten noemen van de overvallers. Precies om twaalf uur ‘s nachts doken er twee schimmen op naast het gemeentehuis. Met veel moeite forceerden zij een raam en verschaften zich toegang tot het gebouw, waar zij eerst de telefoonleidingen doorsneden. Na de vloeren besprenkeld te hebben met benzine werd het vuur aangestoken. Gehaast maakten de twee schimmen zich uit de voeten. Nauwgezet was alles uitgevoerd. De opzet van het plan mislukte echter toch omdat een al snel na het uitbreken van de brand aanwezige ambtenaar de kluisdeur met een ladder wist dicht te gooien, zodat er niets verbrandde. Bij de actie waren naast Knot, ook Jans Diemer, Andries Diepenbrug, Rendert de Poel, Anne Rutgers, Johannes Vis en Roelof Tuin betrokken. Op 20 juli 1943 werd Wessel Knot terwijl hij aan het werk was opgepakt door de SD uit Assen. Ook Andries Diepenbrug werd die dag gearresteerd. Het bleek al snel dat de Duitsers al veel wisten over knokploeg de Hondsrug. Dat feit en de zware verhoren waaraan de mannen werden onderworpen zorgden in de weken erna voor meerdere arrestaties. De tien knokploegleden werden, als afschrikwekkend voorbeeld voor anderen, ter de dood veroordeeld en op 20 september 1943 werd het vonnis op het Witterveld bij Assen voltrokken.Het graf waar hun resten zijn begraven ligt achter het crematorium van kamp Westerbork. Sluiten