Een gesprek welke een indruk achterlaat. Op uitnodiging zit ik aan tafel met Jo Wilbers, zwager van Wim Beurskens (02.04.1924) en de jongste zus van Wim, Annie Beurskens.

Voor Jo ligt een grote envelop met daarin allerlei stukken van diverse instanties. Instanties die allemaal betrokken waren met de zoektocht van Nederlanders na de Tweede Wereldoorlog. Het Rode Kruis, Stichting 1940-1945, het appèl E-compagnie Zöschen en de omroep N.C.R.V.

Instanties die door de familie zijn benaderd om ook maar enig teken van Wim terug te vinden, dood dan wel levend. Helaas, tot op heden,2020, zonder succes. Wat is er dan wel bekend?

Wim Beurskens woont, samen met zijn ouders en 10 broers en zussen, op de Industriestraat 69 in Tegelen. Wim is, net als zijn vader, stoker bij Canoy-Herfkens.

Op 17 december 1942 krijgt hij een oproep zich te melden voor de Arbeitseinsatz in Duitsland. De bedoeling is dat hij in een dakpannenfabriek gaat werken in de beurt van Köln. De aanwervingsbevestiging, die overigens door Wim geweigerd wordt te tekenen, spreekt over een werkweek van 54 uur. Hij zal tegen betaling gehuisvest worden bij of een andere familie of in een woonkamp. Ondanks de weigering het formulier te tekenen vertrekt Wim naar Duitsland.

Een jaar later mag hij op familiebezoek terug naar Tegelen. De “Urlaubsschein” die hij ontvangt is geldig van 13 tot en met 15 november 1943. Van deze “Urlaubsschein” weten we dat Wim op dat moment in Essen werkte bij AG Hochtief[1], een groot bouwconcern.

In Tegelen aangekomen gaf Wim direct aan dat hij niet meer teruggaat naar Essen en dat hij besluit om onder te duiken. Al snel wordt het binnen zitten voor Wim een obsessie. Hij wil naar buiten. Overmoedig als hij is gaat hij met enkele vrienden kaarten in café De Drie Kronen. Annie Beurskens: “Toen Wim daar met zijn vrienden zat te kaarten werd bekend dat er een razzia gaande was. Wim is toen als enige naar buiten gevlucht. Helaas voor hem is hij snel opgepakt en naar Venlo gebracht. Zijn vrienden met wie hij in het café zat zijn allemaal de dans ontsprongen.”

Via Venlo wordt Wim naar Maastricht gebracht van waaruit hij uiteindelijk op 6 juli 1944 op transport naar Kamp Amersfoort wordt gezet waar hij onder nummer 2701 wordt geregistreerd.

Oproep in het blad Appèl van het Nederlandse Rode Kruis, uitgave 02-1948. Collectie: Jo Wilbers

De familie Beurskens krijgt berichten binnen dan Wim naar kamp Neuengamme in de buurt van Hamburg zou zijn gebracht. Hierna ontbreekt ieder spoor van informatie over Wim Beurskens. In 1947 is er een sprankje hoop, iemand is uit Polen teruggekeerd en zou informatie over Beurskens hebben. Echter het Rode Kruis meldt dat de betreffende persoon onbetrouwbaar is en door de Politieke Recherche afdeling is opgesloten. Pogingen om direct met deze man in contact te komen lopen op niets uit. Ook het spoor dat iemand Wim in januari 1945 in kamp Zöschen, een kleine 400 km zuidelijk van Hamburg, zou hebben gezien levert helaas niets op.

Vooralsnog loopt het spoor dan dood. Ook het ingezette Rode Kruis en de omroep NCRV weten geen spoor van Wim te traceren. De door Wim zijn zwager ingeschakelde “helderziende” Anton Brisko uit Tegelen verteld hem dat Wim gevlucht zou zijn uit een kamp en bij de vlucht zou zijn dood geschoten. De familie gaat ervanuit dan Wim om het leven is gekomen, hoe is onduidelijk.

Met het gesprek in oktober 2019 wordt de aandacht voor Wim weer aangewakkerd. Bronnen zijn makkelijker na te zoeken en informatie is sneller beschikbaar. Als er tenminste informatie is.

De website van Neuengamme levert wel de naam van Wim Beurskens op maar zonder enige informatie. Navraag bij kamp Amersfoort en in Arolsen in Duitsland, waar veel informatie over kampen is opgeslagen, hebben meer succes.

Eddy van der Pluijm van de werkgroep documentatie in Amersfoort meldt:

“Bij ons is bekend dat Willem Beurskens op 14-07-`44 moet zijn binnengebracht in het Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort en werd ingescheven als Häftling nr. 2701. Vanuit Amersfoort word hij op 28-07-`44 op transport gesteld en wel naar het Arbeitsamt Halle. Daarvandaan worden de aangekomen gevangenen verdeeld over die plekken waar men dringend mensen nodig heeft. In het geval van Willem moet dit het station van Merseburg geweest zijn. Ik heb verder geen enkele aanwijzing kunnen vinden van een verblijf in Neuengamme hoewel zijn naam wel vermeld staat op de website van de Vriendenkring Neuengamme maar waar hun informatie op gebaseerd is kunt u het beste bij hun navragen. Ben uiteraard wel benieuwd naar hun reactie.”

transportkaart Wim Beurskens naar Halle-Merseburg

Merseburg ligt ongeveer 500 km naar het oosten, gezien vanaf Tegelen. Kamp Zöschen, waarvan in 1947 al sprake van was dat Wim daar gesignaleerd zou zijn, ligt slechts 10 km van Merseburg af. Een mogelijkheid dus.

Op 2 januari 2020 komt dan eindelijk het verlossende mailtje binnen. Het stadsarchief van Leuna heeft in een dodenboek van kamp Osendorf de vermelding van Wim Beurskens gevonden.

Ze melden: Beurskens Willem, geboren an 2.4.1924 in Tegelen, niederländischer Staatsbürger, Familienstand ledig. Er wurde am 30.7.1944 von Mitarbeitern der Gestapo-Leitstelle Halle verhaftet und in das AEL Zöschen überstellt. Er starb ohne Angabe der Todesursache am 24.11.1944 im Nebenlager Osendorf bei Halle. Dieser ganze Vorgang wurde am 28.1.1945 von der Gestapo geschlossen

Wim is dus blijkbaar onmiddellijk bij aankomst, of een dag later, in Halle gearresteerd en overgebracht naar het opvoedingskamp Ammendorf/Olsendorf. De reden hiervoor is helaas niet bekend.

Hoewel de melding uit 1947, door een onbekend iemand, ging over een contact in januari 1945, welk dus niet kan kloppen, blijkt dit uiteindelijk wel de gouden tip te zijn. De familie Beurskens kan na 75 jaar eindelijk afscheid nemen van Wim.

Verder onderzoek heeft opgeleverd dat hij in 2008 herbegraven zou zijn op het algemeen kerkhof van Osendorf.

Informatie van familie, Archiv Halle en Denkmalschutz Halle.

[1] AG Hochtief was onder andere betrokken bij de aanleg van vele autosnelwegen voor en tijdens de oorlog maar ook bij de bouw van de bunker van Hitler in Berlijn. Bron: Wikipedia