Hij is gestorven - vermoord kan men zeggen - lang voor ik geboren ben. Ik heb een paar fotos van hem. Ik ben nu ouder dan hij ooit geworden is. Toch lijkt hij op de foto veel ouder.

Mijn Grootmoeder werd door haar stijve familie gedwongen met hem te huwelijken. Een gelukkig huwelijk was het niet. Er kwamen twee dochters: mijn moeder en haar zuster Willie. Mijn Grootmoeder had niet veel woorden over hem. Slecht sprak zeniet over hem: ze hield gewoon niet van hem. En ze wou niet dat hij koelies geselde in haar tuin. Tja, we spreken van 1920, 1930.

Op ontdekkingsreis met mijn moeder in 1998 of zoiets kwam ze los. Hoe musicaal hij was. En hoeveel brieven hij haar schreef naar de kostschool in Berastagi. Hoe hij regelmatig de lange reis ondernam om haar, zijn appeloog, te zien. Hoe hij haar zwem en duiklessen gaf.

Hoe hij tijdens de crisis jaren lang geef verlof had.

Hoe hij, verzwakt, ziek en moe, het miezerige bundeltje met zijn laatste bezittingen langs de kant van de weg wierp, van of naar het werk bij de Drie Pagoden Pas. Hoe hij de dag nadien gestorven zou zijn. Er bestaan heel nauwgezette documenten van, door de Japanners opgemaakt. Het uur van zijn overlijden, zelfs het minuut, staat genoteerd.

Vaarwel lieve, mooiste man, die ik nooit heb mogen kennen. Als God het toestaat kom ik je graf bezoeken en er bloemen leggen.

Je bent mijn Grootvader.