Op zondag 11 februari 1945 zijn François Marits, mijn vader (A.L. de Priester) en negen of tien andere Nederlanders vanuit de Gestapo Ersatz Polizeigefängnis te Hannover – Ahlem per vrachtauto naar het Arbeitserziehungslager in Lahde gebracht om daar als dwangarbeiders te werken. De leefomstandigheden waren zeer slecht. Er was vrijwel geen eten, nauwelijks kleding en regelmatig werden medegevangenen vermoord. Na ongeveer vijf weken worden de overgebleven Nederlanders (drie van hen zijn inmiddels overleden) apart genomen.Citaat: "… De honger nam toe en het liggen op de latjes met onze vleesloze botten was een pijnlijke zaak. De spanning werd ondraaglijk. Tenslotte werden wij toch opgehaald en op transport gesteld. We hoorden dat dit al in de bedoeling had gelegen toen we naar de doucheruimte gingen, maar door de aanhoudende bombardementen moest het transport worden uitgesteld. We waren ruim vijf weken in het kamp geweest en voor zover we het hadden overleefd hadden we dus de gemiddelde overlevingsduur daar overschreden. Maar hoe! Vooral adjudant Marits was er ellendig aan toe. Hij kon zich ternauwernood staande houden en daarom namen Vierbergen en ik hem onder de arm tussen ons in toen wij moesten aantreden. Dit om te voorkomen dat hij bij de zieken terecht zou komen, wat immers de dood betekende. En zo reden we dat vervloekte strafkamp uit.Dit keer was het het Polizeipräsidium in Hannover waar we werden afgeleverd en opgesloten. Naar we later hoorden in afwachting van transport naar Neuengamme. Dat is er gelukkig niet meer van gekomen. Daar in Hannover was het ook geen pretje. Telkens weer klonk het luchtalarm. Dan werden de Duitsers onder ons naar de schuilkelders gebracht en wachtten wij achter slot gelaten af of we misschien een voltreffer zouden krijgen. Door de luchttorpedo’s bewogen de muren golvend of ze van papier waren. Boven ons hoorden we het knetteren van de vlammen toen de fosforgranaten daar waren ingeslagen. Er was geen water en de riolering was kapot, zodat urine en drek door onze gemeenschappelijke ruimte stroomden. Na het signaal “alles veilig” kwam een Wachtmeister ons halen. Hij nam ons mee naar buiten waar de lijken in de bomkraters lagen. In zijn defaitistische goedheid sneed hij voor ons de nog bruikbare stukken uit de voederbieten, die op een stapel lagen te rotten en een weeïge stank verspreidden. Rondom puin. Intussen was het met mijn gezondheid niet zo best meer gesteld. Vel over been zoals de levenden en de lijken, die we later hebben kunnen zien op de film die gemaakt is bij de bevrijding van de mensen in Bergen-Belsen. … Het was om moedeloos te worden juist nu het erop begon te lijken dat we de bevrijding misschien zouden beleven. Van de zeven die nog over waren was Marits er het ergst aan toe en hij haalde het dan ook niet. Samen met Vierbergen heb ik zijn lijk uit de cel gedragen waar men hem op een brancard had neergelegd om in eenzaamheid te sterven. ..."De overlevenden hebben er nog voor weten te zorgen, dat het stoffelijk overschot van François Marits niet in een naamloos graf beland is – ongetwijfeld met hulp van de Engelse troepen die Hannover binnentrokken. Sluiten