Johannes Petrus Nicolaas Muis

Van de site van BS de Sjwiek in Roggel. Johannes Petrus Nicolaas Muis werd geboren op 28 augustus 1914 in Venray op de Schoolstraat 24. Hoewel hij in Venray bekend stond als Johan Muis, werd hij later in Roggel ‘Jan’ genoemd. Als jongen bezocht hij van 1919 tot 1920 de Bewaarschool van de Zusters Ursulinen te Venray aan de Maasheseweg. De Lagere School bezocht hij van 1920 tot en met 1926 aan de Schoolstraat in Venray. Nadat hij in 1928 afstudeerde aan het Gymnasium I.C. van de Franciscanen te Venray, wilde Johan (Jan) naar de kweekschool Kleine Beek in Venlo. Hier haalde hij zijn onderwijsakte in 1933, en begon als kwekeling met een akte (onderwijzer) voor fl. 25,- per maand in Horst. In 1935 slaagde Johan voor de hoofdakte, waardoor hij later ook Hoofd der School kon worden.Op 1 maart 1936 werd Jan Muis aangesteld als onderwijzer aan de R.-K. Jongensschool "Sint Jozef" te Roggel. (Een deel van de akte van benoeming van Jan Muis is gevonden in de oude archieven van school en is volledig te zien op de volgende pagina’s. Leuk om te lezen zijn ook alle artikelen waaraan een onderwijzer in die tijd moest voldoen. Let ook op het mooie handschrift!) De akte is ondertekend op 21 februari 1936.Ten tijde van de aanstelling was Jan Muis nog wonende in Venray, maar hij verhuisde niet lang daarna naar Roggel. Hij ging ‘inne kost’ bij Tjeu en Greet Peeters Deze huurde of pachtte een boerderij van Bert Seuren (Op de plek waar nu boekhandel Thea en snoepshop ‘Lilian’ liggen). Op zijn Sparta Motor ging hij regelmatig naar Venray, waar zijn ouders woonden en waar hij verkering had met ‘Zus’ Janssen. In 1939 werd deze verkering echter verbroken. Al gauw raakte hij ingeburgerd in zijn nieuwe woon- en werkplaats en ging hij deelnemen aan het gemeenschapsleven van Roggel. In 1943 kreeg Jan verkering met Neelke Derks uit Roggel.In de akte van benoeming staat een aanvulling op de artikelen waarin het schoolbestuur het op prijs zou stellen als Jan Muis behulpzaam wilde zijn bij het ‘mannelijk jeugdwerk’ in de Parochie. Zo was hij onder andere actief met een jongenskoor en was hij hopman bij de verkennerij.Toen enkele jaren na zijn aanstelling de Tweede Wereldoorlog uitbrak, had dit voor meester Jan Muis eveneens grote gevolgen. Onder het motto van de verkenners der scouting: "Weest Paraat" nam hij met andere jonge Roggelse mannen deel aan het verzet tegen de Duitsers. De familie van Jan in Venray had al een sterk vermoeden dat hij werkzaam was in een verzetsgroep en dat hij ondergronds erg actief was. Jan zelf sprak hier echter nooit over met zijn familie. Helaas werd hem deze inzet voor volk en vaderland kort voor de bevrijding van Roggel (november 1944) noodlottig. In een artikel uit de Maas- en Roerbode bij het 30 jarig bevrijdingsfeest van het Leudal staat het volgende: ...Minder gelukkig verging 't de verzetsgroep in de buurgemeente Roggel. Op 26 september 1944 werden daar de leider van de ordedienst, de 30 jarige onderwijzer Jan Muis en zijn compagnon, bakker Jan Mennen, door de Duitsers doodgeschoten.De onlangs overleden Roggelnaar G. Coenen (Frits), die samen met Muis en Mennen op weg naar een schuilplaats in het Leudal door twee Duitse soldaten werd aangehouden, ontsprong de (doden)dans. "We waren met de fiets juist voorbij de bocht in de Haelense weg, toen twee Duitsers ons staande hielden. Honderd meter verder op lagen nog twee soldaten met het geweer in de aanslag in de greppel.Een soldaat tilde aan de fietstas van Jan Muis, waarschijnlijk om te voelen of er munitie inzat. Ons geboden ze om verder te lopen. Waarschijnlijk heeft Mennen toen een beweging gemaakt alsof hij naar een revolver wilde grijpen. Op dat moment werd hij vlak naast mij neergeschoten. Ik keek om en zag dat ook op Muis geschoten werd. Ik gooide mijn fiets weg en vluchtte hals over kop in het kreupelhout. Omdat ik ter plaatse goed de weg wist, kon ik door greppels (langs boerderij Zeilster) ontkomen. In de schuilplaats waar de verzetsmannen naar toe wilden, werd een Duitser krijgsgevangen gehouden. Er hadden ook onderduikers en piloten gezeten. Na de oorlog werd enkele jaren op 26 september een processie gehouden naar de plek waar de twee mannen werden doodgeschoten. Later is er een monument neergezet. "......... Jan Mennen was niet op slag dood, hij werd naar het ziekenhuis in Roermond gebracht waar hij enkele dagen na de schietpartij overleed. Jan Muis werd door het hoofd geschoten en was op slag dood. De commandant van de Duitsers wilde niet dat Jan Muis op het kerkhof van Roggel kwam te liggen en beval de soldaten hem ter plekke te begraven. Om te voorkomen dat het lichaam verplaatst zou worden werd er zelfs een wachtpost bij het graf gezet. Maar de Duitsers waren aan de verliezende hand en ze waren druk bezig met de terugtrekking te regelen, zodat de wacht weldra verslapte. Een aantal Roggelnaren zag hun kans schoon en verplaatste het levenloze lichaam van Jan Muis ’s nachts en in het geheim naar het kerkhof van Roggel. De dood van Jan Muis werd naar Venray gemeld via een geheime privé-lijn van de P.P.T. bij Schoester, hoofd van de P.P.T. in Venray, die ook bij het verzet was. Deze stelde deken Berden op de hoogte die het bericht van Johan’s dood bij de ouders overbracht. In de dagen van de bevrijding was alles echter zeer verwarrend zo ook de berichtgeving; berichten bleken een vergissing te zijn. In Venray had men nog hoop dat ook dit bericht een vergissing zou zijn. Twee dagen later kwam er opnieuw een verward bericht, ditmaal uit Horst, over de dood van Jan. Hierdoor verminderde de hoop op een foutief bericht aanzienlijk.Als op 16 oktober 1944 Venray bevrijd wordt, moet de bevolking geëvacueerd worden. De oudste zus van Jan, haar man en hun jonge kindje komen eerst terecht in Soerendonk en daarna in Eersel. Als deze zus van Jan brood gaat kopen bij bakker Houben, hoort ze in de winkel van klanten dat Roggel bevrijd is en dat daar verteld wordt dat een onderwijzer, Muis genaamd, enige tijd voor de bevrijding is doodgeschoten. Niet snel daarna bezoekt de familie Roggel en de zanderige plek tegen de hoge akkerwal waar Jan ongeveer 10 dagen begraven is. In het voorjaar van 1945 wordt Jan overgebracht naar het kerkhof van Sint-Petrus-Banden in Venray. Zijn ouders zijn bij hem begraven. Zijn naam staat hier nog steeds vermeld op het Venrayse gedenkteken voor de vele Venrayse oorlogsslachtoffers. Het oude kerkhof moest verplaatst worden in verband met een weg die er nooit gekomen is. Alle oude graven, waaronder ook die van Jan Muis, werden verplaatst naar de algemene begraafplaats Boshuizen in Venray. Het graf van Jan Muis ligt nu in vak O (van oud) graf 828. Het grafschrift luidtIn 2007 heeft de stichting Oorlogsgraven contact gezocht met de familie van Jan Muis om het graf te mogen schoonmaken. De grafrechten zijn vastgelegd tot 2044, 100 jaar na de trieste gebeurtenis. Ter nagedachtenis en erebetoon aan Meester Jan Muis werd door de kinderen van de Sint Jozefschool het volgende lied aan hem opgedragen:Rust in vrede dierbare meester Rust tot wederziens in het graf het uur was daar en de albehoede Sneed de draad van uw leven af Maar wij blijven u gedenken U die onze meester waard in ons jonge mensen leven leeft Gij voort nog op deez’ aard (2x)De Meester Jan Muisschool heeft, zoals u reeds heeft kunnen lezen, haar naam te danken aan de verzetsheld Jan Muis. Ter nagedachtenis aan hem en Jan Mennen heeft men een monument geplaatst op de plaats waar zij door de Duitsers zijn doodgeschoten. In samenwerking met het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft de school (met bs. De Sjans) dit monument in 17 maart 1989 geadopteerd.Op de internetsite van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, onder het kopje monumenten (www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten) staat de volgende omschrijving van het monument:Het monument voor Jan Muis en Jan Mennen in Roggel (gemeente Roggel en Neer) is een rechthoekige gedenksteen van rode baksteen met drie ingemetselde panelen van terracotta. Boven in reliëf een afbeelding van twee mannenfiguren met een kruis. Het gedenkteken is 3 meter hoog en 2 meter 50 breed. De tekst op de middenplaat luidt: 'VOOR KERK EN VADERLAND'. De tekst op de onderste plaat luidt: 'JAN MUIS JAN MENNEN'.In 2006 heeft de gemeente besloten om het monument te renoveren en is er een muur achter het monument gebouwd en op de muur is een plaquette gehangen:Groep 8 heeft de taak om het monument te onderhouden. Ieder jaar gaan vertegenwoordigers van deze groep het monument reinigen en klaarmaken voor de dodenherdenking op 4 mei. Ook geven de leerlingen van groep 8 deze belangrijke taak ieder jaar door aan de leerlingen van groep 7. Dit gebeurt symbolisch met boeken over de Tweede Wereldoorlog zodat ook zij gaan beseffen wat voor waarde het monument heeft.De dodenherdenking heeft op onze school altijd een belangrijke plaats ingenomen. Het herdenken en vieren van 4 en 5 mei zijn belangrijke zaken om jaarlijks bij stil te staan. Ook na meer dan 60 jaar blijft het voor onze kinderen nu een niet te begrijpen tijd. Het is onze taak als opvoeders, leerkrachten, ouders en iedereen, om juist onze kinderen op de gevaren te wijzen van oorlog en discriminatie.De leerkrachten van de Meester Jan Muis besteden veel aandacht aan de gevolgen van discriminatie en vooroordelen en hopen dat de leerlingen het geleerde hun hele leven zullen onthouden, zodat ook zij zullen leren hoe men fatsoenlijk met elkaar moet omgaan en dat zij niet vergeten wat zich hier 60 jaar geleden heeft afgespeeld.In 2006 was de laatste officiële herdenking bij het monument Jan Muis en Jan Mennen waarbij de plaquette en de muur onthuld werden. Oud-burgemeester Peeters hield een toespraak over het belang van monumenten als deze en het monument werd opnieuw ingezegend door Kapelaan Blaschek. De families van Jan Muis, Jan Mennen en Frits Coenen waren ook allen aanwezig. Onze nieuwe school zal het monument blijven adopteren ter nagedachtenis aan allen die vielen. Sluiten