Gijsbert Jasper van Munster

Gevallen in het Verzet. Opdat wij niet vergeten...

Adres: Pahudstraat 7 te Den Haag (Bezuidenhout).

Locatie van overlijden: Dachau (DEU).

Wijze van overlijden: gefusilleerd/uitputting/ziekte/onbekend

Locatie laatste rustplaats: Onbekend.

communistisch publicist, is geboren te Gorinchem (ZH) op 10 oktober 1883 en overleden in het concentratiekamp Dachau op 13 januari 1945. Hij was de zoon van Gijsbert van Munster, sergeant der artillerie, en Yke de Bruin. Op 17 augustus 1910 trad hij in het huwelijk met Grietje Teunisse, met wie hij een dochter en drie zoons kreeg.

Het leven van de communist Van Munster, die in het concentratiekamp aan de vooravond van de geallieerde overwinning op Hitler-Duitsland overleed, werd gekenmerkt door strijd tegen kolonialisme en fascisme. Na zijn opleiding tot onderwijzer aan de kweekschool in Dordrecht ging hij in 1910, kort na zijn huwelijk met Grietje Teunisse uit Elburg, naar Indonesië en werd in oktober onderwijzer derde klasse op de Openbare Europese School in Rangkasbitoeng.

Van Munster werd lid van het Nederlandsch-Indisch Onderwijzers Genootschap (NIOG) en later van de Indische Sociaal-Democratische Vereeniging (ISDV). Hij schreef in het NIOG-blad De School en het ISDV blad Het Vrije Woord over onderwijskundige en politieke problemen. Van Munster was voorstander van niet-verplicht neutraal onderwijs. Hij protesteerde in Het Vrije Woord tegen de uitwijzing van Henk Sneevliet. Zijn pedagogische kwaliteiten leidden tot zijn benoeming als directeur van een kweekschool voor Indonesiërs in Blitar. In 1923 werd hij echter voor straf overgeplaatst omdat hij het opnam voor spoorwegstakers en een steuncomité wilde oprichten. Hij was vanaf 1921 lid van het hoofdbestuur van de Partai Komunis Indonesia (PKI). In 1924 raakte Van Munster om zijn politieke activiteiten voor een onafhankelijk Indonesië in conflict met het Gouvernement, werd wegens ongeschiktheid eervol uit 's lands dienst ontslagen en moest Indonesië verlaten. Wel behield hij zijn pensioenrechten. Hij werd redacteur van De Tribune, lid van het partijbestuur van de Communistische Partij in Nederland (waarschijnlijk tot 1932), voorzitter van de Internationale Rode Hulp en redactie-secretaris van Recht en Vrijheid van de Nederlandse sectie van de anti-koloniale Liga. In 1937-1938 maakte hij, vanwege zijn kennis van het Indonesisch, een tournee door Nederland met Raden Soekaesih, een vrouw die in het concentratiekamp Boven-Digoel gevangen had gezeten. Eind jaren dertig was hij correspondent van het persbureau Tass. Hij kon dat correspondentschap uitoefenen tot juni 1941. Hij was actief voor de illegale Waarheid en werd op 17 maart 1943 op zijn onderduikadres in Den Haag gearresteerd.

Onderwijzer
Woonachtig: Pahudstraat 75 (Bezuidenhout) (daar ondergedoken) / Rivierenlaan 134 II Amsterdam)
Lijst van de Centrale Inlichtingendienst: Onderwijzer. Medewerker Klassenstrijd (1925). Partijschool C.P.H. (1926). Verbannen uit Nederlands-Indië. Communistisch publicist. Voorzitter I.R.H. Holland (1928, 1933). Vertegenwoordiger. I.P.K. Initiatiefnemer Afstecod. Secretaris Liga tegen Imperialisme en Koloniale Overheersing (1928). Aangesloten bij de C.P.H. Kandidaat verkiezing Tweede Kamer voor de C.P.H. (1928). Lid commissie herziening statuten N.R.H. Voorzitter I.R.H. afdeling Amsterdam (1927). Getuigenisbijeenkomst N.R.H. (Amsterdam 1937). Penningmeester Hoofdbestuur De Dageraad (1937). Voorzitter I.R.H. Holland.Amsterdam. Onderwijzer. Bezoekt N.O.-Indië. Uitgezet wegens revolutionaire propaganda.
Gearresteerd: 17-3-1943 doordat politieman Weuring op zijn onderduikadres stuitte bij zijn onderzoek naar aanslag op generaal Seijffardt
Gevangenschap in: Oranjehotel, Vught, Dachau
Overleden: Dachau 13-1-1945
Opmerkingen: Hij schreef artikelen voor De Waarheid. Toen hij in gevaar kwam dook hij in Den Haag bij Adriaan Peet in de Pahudstraat 75 onder, waar hij zijn activiteiten voortzette. Hij werd gesignaleerd door de Politieman Jan Weuring, die tijdens zijn zoektocht naar de aanslagpleger op Seijffardt in zijn aantekenboekje schreef: ‘hier houdt zich een vooraanstaand communist op.’

Handtekening:

Huwelijksakte van Van Munster/Teunisse dd. 17 augustus 1910. Toegangsnr. 256, inventarisnr. 181, akte 240; akteplaats Dordrecht. Als bruidegom.

Portret:

G.J. van Munster, rechts met pet, begroet op Centraal Station Amsterdam Raden Soekaesih en haar man, particulier bezit

Publicaties:

Indonesia. Een politiestaat [met Mevr. Philippo-Raden Soekaesih] (Amsterdam 1937).

Literatuur:

J. Morriën, 'Gijs van Munster (1883-1945), strijder tegen kolonialisme en fascisme' in: Cahiers over de geschiedenis van de CPN nr. 10, mei 1985, 115-132; G. Voerman, De meridiaan van Moskou. De CPN en de Communistische Internationale (1919-1930) (Amsterdam/Antwerpen 2001).

Bron: https://socialhistory.org/bwsa/biografie/munster

De Waarheid, 21 maart 1983.

Overige gegevens: Gehuwd met Grietje Teunisse. Vader van 3 kinderen; Gijsbert, Pieter en Robert. Zoon van Gijsbert van Munster en IJke de Bruin.

Website-vermeldingen:

- Dodenboek Bezuidenhout

Onderscheidingen:

Niet traceerbaar. Op zoek naar nabestaanden, gaarne contact.

Bron: Bureau Decoraties, Ministerie van Defensie.

Bron:

- Haags Gemeentearchief.

- Open archieven.

- http://www.rudi-harthoorn.nl/communistische-verzetsmensen-uit-de-regio-den-haag-h-n/