Arie Slierendrecht

Op verzoek van de Oorlogsgravenstichting in Den Haag heb ik het levensverhaal van mijn broer Arie Slierendrecht opgeschreven. Men moet zich wel bedenken dat de belangrijkste gebeurtenissen in dit verhaal plaatsvonden toen ik 4 á 5 jaar oud was. Toen kon ik nog niet goed begrijpen wat er allemaal gebeurde en dat mijn ouders mij, begrijpelijk, zoveel mogelijk wilden beschermen voor alle nare ervaringen die tijdens de oorlog gebeurden. In die tijd en overigens ook nog vele jaren daarna, was het niet gebruikelijk dat ouders alles met hun kinderen bespraken. De levensbeschrijving is daarom zoveel mogelijk gebaseerd op feiten en op mijn herinneringen van meer dan 70 jaar geleden.

Onze vader was Lambertus Arie (Bertus) Slierendrecht, geboren op 4 januari1900 in Loosduinen, zoon van Arie Slierendrecht en Klundertje Cornella van Haarlem. Overleden 18 augustus 1970 te Maastricht. In 1914 pachtten mijn grootouders een stuk grond in het Wittenvrouwenveld in Maastricht waar ze een tuinderij begonnen. Onze vader Bertus werkte tot zijn trouwen op de tuinderij van zijn vader.

Tijdens het vervullen van zijn dienstplicht ontmoette hij onze moeder Maria Anna (Sjaan) Kertzman, geboren op 29 november1897 in Maastricht, dochter van Jacques Joseph Kertzman en Maria Cobben. Overleden op 31 december 1972 te Maastricht. Ze trouwden op 22 september 1920 en kregen vier kinderen. Arie Slierendrecht (1920-1944). Michiel Jacobus Joseph (Michel) Slierendrecht, geboren op 26 oktober 1926 in Geleen, overleden 12 mei 1993 te Maastricht. Maria Cornelia (Mia) Slierendrecht, geboren op 12 juni 1930 in Geleen, overleden 15 december 1999 te Maastricht. Lambertus Arie (Bert) Slierendrecht, geboren op 18 oktober 1940 in Maastricht.

Om de kost te verdienen nam onze vader, de eerste jaren van het huwelijk, elk werk aan dat voorhanden was. In 1923 solliciteerde hij bij de Staatsmijn Maurits in Lutterade – Geleen en werd hij opzichter van de lampisterie (werkplaats waar alle lampen van de mijnwerkers werden uitgegeven, ingenomen, gecontroleerd, gerepareerd etc.). Onze ouders gingen woonden toen in Lutterade - Geleen. Hier werden de kinderen Michel en Mia geboren. In 1933 nam onze vader ontslag bij de mijn.

Het gezin verhuisde vervolgens naar de Frankenstraat 43 (Wittevrouwenveld) in Maastricht waar een winkel met een grote woning was vrijgekomen. Onze ouders openden daar een groenten- en kruidenierswinkel. Vrij kort daarna begon onze vader ook een zogenaamde uitgaande groentenwijk. Dit hield in dat hij met paard en wagen groenten, fruit en aardappels bij de klanten aan de deur ging verkopen. Onze moeder beheerde thuis de winkel.

Na het afmaken van hun lagere school werkten Arie en ook Michel mee in de winkel en/of de uitgaande wijk. Mia mocht als eerste in het gezin doorleren. Ze ging naar de M.U.L.O. (Middelbaar Uitgebreid Lager Onderwijs) school en sloot de opleiding af met een Diploma.

Toen ik op 18 oktober 1940 werd geboren, was ik wat men toen noemde, een nakomertje.

Op 10 mei 1940 vielen Duitse troepen ons land binnen. Na vijf dagen vechten capituleerde het Nederlandse leger. Het gewone leven nam weer een aanvang. Maar niet voor lang. Naarmate de oorlog duurde werden door de bezetter verschillende maatregelen genomen. Zo moest tijdens de oorlog zo’n beetje elke Duitse man zich melden voor militaire dienst. Hierdoor ontstonden grote tekorten aan arbeidskrachten in Duitsland.

Begin 1942 werd daarom in Nederland de Arbeitseinsatz ingevoerd. Mannen tussen de 17 en 40 jaar werden door de Duitsers opgeroepen om verplicht te gaan werken in Duitsland. Omdat mijn broer Arie op dat moment in de voedselvoorziening van Nederland werkte, hoefde hij zich in eerste instantie niet te melden. Dat jaar ontmoette hij Bertha Becker en kreeg verkering met haar. In augustus 1943 werd het duidelijk dat ook Arie zich moest melden voor de gedwongen tewerkstelling in Duitsland. Hij en Bertha besloten te trouwen. Drie dagen na hun huwelijk vertrok hij naar Duitsland.

Na een paar weken kwam bericht dat Arie ondergebracht was in een oud gedeelte van een nonnenklooster in de buurt van het stadje Jestetten. Jestetten ligt in Zuid-Duitsland bij de Bodensee in de buurt van de bekende waterval van Schaffhausen. De grens met het neutrale Zwitserland was vlakbij. Hierdoor was de locatie geen echt oorlogsgebied en daardoor redelijk veilig. Het verplicht werken op de landerijen was echter pittig en hard maar voor een gezond iemand als mijn broer niet een heel groot probleem. Alleen had hij ontzettende heimwee.

Eind 1943 schreef Arie dat hij ernstig ziek was. Omdat we verder geen berichten meer kregen, besloot onze vader naar hem toe te gaan. Hoe hij het voor elkaar kreeg om van de Duitse bezetter toestemming en de benodigde papieren te krijgen om naar Jestetten te reizen was, en is, nog steeds een groot raadsel. Vader sprak geen woord Duits, had nauwelijks gereisd met de trein, laat staan dat hij ooit in Duitsland zou zijn geweest. Reizen in Duitsland tijdens de oorlog was levensgevaarlijk omdat de geallieerden dag en nacht steden, railemplacementen, wegen, fabrieken en andere vitale infrastructuur bombardeerden. Daarnaast werden treinen regelmatig beschoten waardoor die uitvielen, omgeleid werden of zelfs geen aansluiting hadden.

Toen onze vader na een lange treinreis in Jestetten aankwam kreeg hij te horen dat zijn zoon drie dagen eerder op 16 februari 1944 was overleden. Hij was medisch behandeld en verpleegd door de nonnen uit het nabijgelegen klooster en daar op het kloosterkerkhof begraven. Ze hadden zelfs een foto van het graf, met een wit houten kruis met zijn naam en bloemen, klaarliggen om naar zijn ouders te sturen. Die foto kreeg onze vader mee naar huis.

De oorzaak van de dood van mijn oudste broer is nooit duidelijk geworden. Waarschijnlijk is het een fatale longenontsteking geweest. In elk geval was het niet door te zwaar werk, te weinig eten, slechte behuizing of slechte verzorging. Mijn vader is altijd heel positief geweest en gebleven voor wat betreft de leefomstandigheden en de behandeling van zijn zoon door de Duitsers in Jestetten.

Het verdriet toen onze vader thuiskwam was natuurlijk onbeschrijflijk. Ouders hadden een kind verloren, Bertha haar man, Michel, Mia en ik een broer. Zelf was ik toen nog te jong om echt te beseffen wat er allemaal was gebeurd. Vooral onze moeder is het verlies van haar oudste kind nooit te bovengekomen.

Helaas heb ik slechts één herinnering aan mijn broer Arie. Een lange smalle man, met achterover gekamd haar in een blauwe overal, die me in de woonkeuken, achter de winkel, op tilde.

Bertha heeft lang gerouwd om het verlies van haar man en heeft nog een aantal jaren bij ons ingewoond. Na 12 jaar vond zij opnieuw het geluk en is toen hertrouwd.

Inmiddels was het lichaam van mijn broer Arie vanuit Duitsland overgebracht naar Nederland en herbegraven op het kerkhof Oostermaas dat aan het einde lag van de Frankenstraat waar we woonden. Op die manier konden wij en met name onze moeder het graf regelmatig bezoeken. Enkele jaren later werd op het kerkhof Oostermaas een gedenkteken onthuld voor omgekomen Maastrichtenaren waar ook de naam van mijn broer opstaat.

Mijn ouders hebben de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog en de periode van de Politionele Acties in Nederlands Oost–Indië, waar mij broer Michel als dienstplichtig soldaat meevocht, als zeer traumatisch ervaren.

Tot hun dood in 1970 en 1972 hebben ze daar last van gehad. Hun grootste wens was dat ze na hun dood begraven zouden worden bij hun zoon Arie. Dat is dan ook gebeurd.

Nawoord.

Omdat ik sinds 1958 niet meer in Maastricht woon werd eind 2013, door het bestuur van de begraafplaats Oostermaas, het voorstel gedaan om het onderhoudscontract van het familiegraf niet meer te verlengen. Op 22 januari 2014 werd het contract ontbonden met de clausule dat de overblijfselen van mijn ouders en broer nooit zouden worden geruimd en daar altijd zouden blijven liggen.

Omdat ik van de Oorlogsgravenstichting dezelfde garantie kreeg dat mijn broer en mijn ouders, bij elkaar op het Nationaal Ereveld in Loenen worden herbegraven, gaf ik dan ook onmiddellijk toestemming voor een herbegrafenis. Die heeft plaatsgevonden op 22 mei 2018.

Ik ben heel dankbaar en diep geraakt dat de Oorlogsgravenstichting de moeite heeft genomen om mij op te sporen en de overblijfselen van mijn broer en ouders, bij elkaar, op het Nationaal Ereveld in Loenen te begraven.

Almere, 4 februari 2018
L.A. (Bert) Slierendrecht