Jan Smits vertrok als onderwijzer met zijn twee kinderen naar Indië in 1928, dus op de leeftijd van 33 jaar, en was in Batavia verbonden aan de Hollands-Chinese school. Hij had ook een zeer actieve rol in de muziek. Hij stichtte en leidde in Batavia het "Diets Mannenkoor". Na een eerste verlof in 1934, gevolgd door een periode van "wachtgeld", vertrok hij weer, zonder zijn familie (mijn ouders waren gescheiden) naar Indië in 1935, en gaf toen les in Bandoeng aan de Normaalschool voor onderwijzers. Toen de Japanners Indië binnenvielen, nam mijn vader, die als jongeman afgekeurd was voor het leger, als vrijwilliger dienst in het KNIL. De oorlog duurde niet lang, en mijn vader kwam terecht in een krijgsgevangenenkamp in Bandoeng, waar hij in de keuken werkte. Maar de Japanners vroegen vrijwilligers om "barakken te bouwen voor blanke vrouwen op Flores". En mijn vader gaf zich daarvoor op. De bootreis was voor hem een beproeving, hij was zeeziek. Op Flores bleek dat men de vrijwilligers in feite nodig had voor het aanleggen van een betonnen landingsbaan op een militair vliegveld in Maumere. De mannen moesten op de grond slapen, geen beschutting, geen drinkwater ....... en weldra kregen velen van hen bacillaire dysenterie. Flores was (en is misschien nog?) overwegend Katholiek. De bevolking probeerde de blanke gevangenen te helpen met voedsel, maar als ze daarop betrapt werden, kregen ze zelf een kogel. Mijn vader stierf aan dysenterie. Een getuige wist te vertellen dat hij zei: "laat me alsjeblieft niet dood gaan - ik wil mijn kinderen terug zien!" Volgens zijn doodsbericht, was hij "Christen", wat zeker een vergissing is. Mijn vader was een overtuigd atheïst.

Bron: Nelly Toupet-Smits

Sluiten