Barend van Steenbergen

Gevallen voor het Vaderland.
Opdat wij niet vergeten...

Onderdeel: IVe Verkenningsgroep-2e Luchtvaartregiment-2e Afdeling.

Rang: Reserve Eerste Luitenant-Waarnemer van het wapen der militaire luchtvaart.

Beroep: Scheikundig ingenieur

Woonplaats: Jacob Mosselstraat 60/Carel Reinierszkade 163 te Den Haag (Bezuidenhout, 2593 HP).

Locatie van sneuvelen: Sirjansland (gewond).

Locatie laatste rustplaats: Militair ereveld Grebbeberg te Rhenen.

Wijze van sneuvelen: VLIEGERKRUIS; "Veel moed en beleid betoond als bestuurder van een CV vliegtuig in een langdurig gevecht met 3 vijandelijke jachtvliegtuigen boven het eiland Duiveland op 10 mei 1940, waarbij het vliegtuig werd neergeschoten en hij zwaargewond met een valscherm den grond bereikte; aan zijn verwondingen overleden" (K.B. no. 6 van 9 mei 1946, 477B). De aard van de verwondingen: vele schotwonden aan linkerarm en buik. Tijdelijk begraven te Noord-Gouwe, later herbegraven.

Bron: Nederlandse gesneuvelden in de meidagen 1940, J.W. de Leeuw (ASPEKT), 1941-2016, Het Vliegerkruis. Voor initiatief, moed en volharding. Erik Müller (RIDDERPRINT).

Bron: Ministerie van Defensie.

Vermelding op: https://www.defensie.nl/onderwerpen/onderscheidingen/dapperheidsonderscheidingen/databank-dapperheidsonderscheidingen/1946/05/09/steenbergen-b-van

Bron: https://www.openarch.nl/search.php?name=Barend+van+Steenbergen

Barend als Sergeant-waarnemer

Foto: Oorlogsgravenstichting

Geboren dinsdag 23 maart 1909 te Soerabaja, Oost-Java, Nederlands Indië

Zoon van Barend van STEENBERGEN en Petronella Susanna BERKHUIJZEN


Bataviaasch Nieuwsblad, zaterdag 03 april 1909

Barend van Steenbergen werd na zijn opleiding tot waarnemer
benoemd tot Reserve 2e Luitenant-waarnemer van het Wapen
der Militaire Luchtvaart per 6 september 1932. Reden genoeg
voor Barend om in zijn nieuwe uniform een "statiefoto" te laten
maken voor het thuisfront.

2e Luitenant-waarnemer

Foto: Wings to Victory


In september 1935 ging Barend zich verloven met
Elisabeth (Lies) Visser. Een jaar later volgt op 6 september 1936 de bevor-
dering van Barend tot Reserve 1e Luitenant-waarnemer.

De jongelui gaven elkaar op zaterdag 30 oktober 1936 te Den Haag het jawoord.



Het Vaderland, zaterdag 3 october 1936


Uit dit huwelijk wordt op woensdag 2 maart 1938
zoon Pieter Daniel geboren.

Het geluk van het jonge gezin duurt echter niet lang ...

Op zaterdag 30 april 1938 komt Lies te overlijden
in Wassenaar.

Barend blijft achter met Pietertje.


Het Vaderland, maandag 2 mei 1938


Voormobilisatie's in 1938 en 1939 als aanloop naar de mobilisatie en oorlogsdagen.

De eerste "Buitengewone Oproeping Uitwendige Veiligheid" (BOUV) van 28 september 1938 bracht een verplaatsing van de bestaande vliegtuig verkenningsgroepen teweeg. Ook kwam het tekort aan Fokker C-V's aan het licht. Een groot aantal van deze toestellen waren niet inzetbaar. Bij het Lucht-vaartbedrijf stonden er maar liefst 15 in revisie. In de nasleep van de deze eerste BOUV werd beslo-ten om de nationale driekleur op het richtingsroer over te schilderen in camouflagegroen. De drie-kleur op richtingsroer was te opvallend.

Fokker C-V's, ingaande 16 december 1938, zonder driekleur op het richtingsroer.

Foto: Fokker C.5

Op 7 april 1939 werd n.a.v. de Italiaanse aanval op Albanië, de tweede BOUV van kracht. Nu waren de
bestaande vliegtuig verkenningsgroepen nagenoeg op volle stekte conform de voorgeschreven aantallen.

Op Soesterberg werd op 10 april 1939 wordt de IVe Verkenningsgroep van het 2 Luchtvaart Regiment
(IV - 2 Lv.R.) opgericht. De IVe Verkenningsgroep (Verk.Gr.) was ter beschikking van het IIIe Legerkorps
dat oorspronkelijk in Noord-Brabant zou opereren bij het uitbreken van eventuele vijandelijkheden.
Op 12 april waren alle groepen gereed. De IV Verk.Gr. bleef gestationeerd op Soesterberg.

1e Luitenant Van Steenbergen (2e van rechts) met collega's

Foto: Wings to Victory

Op vrijdag 23 juni 1939 huwt Barend met Anna Geertruida (Anneke) van IPEREN.

Barend met zijn vrouw Anneke

Foto: Wings to Victory


Het Vaderland, vrijdag 23 juni 1939

De IVe Verk.Gr. stond onder commando van kapitein-waarnemer A.W. de Ruijter
van Steveninck. De groep verbleef van 10 april 1939 tot 29 augustus 1939 op
Soesterberg. Nadat op deze dag de Algemene mobilisatie was afgekondigd vertrok
de IV Verk.Gr. naar Welschap (Eindhoven) waar zij tot 10 april 1940 gestationeerd
bleef. Daarna vertrok men naar Haamstede.

Fokker C-V 606, na 1 october 1939,
met de nieuwe nationaliteitskenmerken: oranje driehoeken.

Foto: Fokker C.5

Onderstaande foto is genomen tijdens de mobilisatie op 21 april 1940 bij het inkwartieringadres van de
vliegers te Haamstede, aan de Burghseweg 42, de woning van de toenmalige bewoners familie Marius W.
Landegent en zijn vrouw Maria P. Landegent-Geluk.
Na het nemen van de foto is de Verk.Gr. op 22 april 1940 vertrokken naar Gilze-Rijen (NB).

Links onbekende collega, midden Maria P. en rechts Beer


Foto: Wings to Victory

De Verk.Gr. verbleef na Haamstede tot vrijdag 10 mei 1940 op haar thuisbasis Gilze-Rijen.
De groep bestond toen uit 8 Fokker C-V toestellen en 5 Koolhoven FK-51 toestellen.


10 mei 1940

Bij het Duitse bombardement en de beschietingen, vanaf circa 04.10 tot 04.45 uur van het vliegpark te
Gilze-Rijen werden drie Fokker C-V vliegtuigen en een Koolhoven FK-51 vliegtuig zodanig beschadigd
dat zij waren uitgeschakeld voor verdere operaties.

Om 08.00 uur ontving men van de Opperbevelhebber der Land en Zeemacht opdracht om alle gevechts-
gerede toestellen over te vliegen van Gilze-Rijen naar vliegpark Haamstede op Schouwen-Duiveland (ZL).

Tussen 09.02 en 09.28 uur vertrokken vijf C-V toestellen en één FK-51 toestel naar Haamstede waar zij
tussen 09.25 en 09.53 uur aankwamen. Barend van Steenbergen vloog mee in de C-V, no. 636, als pas-
sagier met de kapitein-vlieger J.C. Boogaard.

Om 11.15 uur ontving men van de Commandant Luchtverdediging telefonisch de opdracht: om met alle
C-V vliegtuigen een mijnbombardement uit te laten voeren op het vliegpark Waalhaven bij Rotterdam.
Er was voor deze opdracht geen jagerbescherming beschikbaar.

Omdat er maar twee waarnemers op dat moment beschikbaar waren, de overige waren ingedeeld met
de autocolonnes die nog onderweg waren, konden er ook slechts twee vliegtuigen starten voor dit bom-
bardement. Het vergde enige tijd om de toestellen naar het landingsterrein te rollen. De luitenant-waar-
nemer W.H. Meulkens zat aanvankelijk bij luitenant-vlieger W. Rooseboom in de C-V, no. 606. Vlak voor
de start werd het veld gebombardeerd. Na het bombardement liet kapitein Boogaard de waarnemers van
toestel wisselen. Om welke reden dit was, kon niet meer worden nagegaan

Om 12.13 uur vertrokken de twee toestellen. De C-V, no. 606, met als vlieger luitenant W. Rooseboom
en als waarnemer, tevens escadrille-commandant, Barend van Steenbergen. De C-V, no. 614, met als
vlieger sergeant K. Zwarthoed en als waarnemer luitenant Meulkens.

Het bombardement moest worden uitgevoerd op een hoogte van 2500 meter. Op deze hoogte in verband
vliegend boven het eiland Rozenburg, zagen beide waarnemers uit de richting van zee drie Messerschmitt
Bf-110 (Me’s 110) jachtkruisers naderen, die enige honderden meters hoger vlogen dan hun eigen toestel-
len. Om zich te onttrekken aan de te verwachten ongelijke strijd met deze vijandelijke vliegtuigen, tracht-
ten beide vliegers de bescherming te zoeken van een wolk, die zich meer zuidelijk en lager bevond.
De C-V, no. 614, slaagde daar echter niet in. In een steile duikvlucht om het vijandelijke vuur te ontwijken
maakte de vlieger om 12.39 uur een geslaagde noodlanding zuid-west van Middelharnis op Goeree-Over-
flakkee. Beide inzittenden konden hun toestel veilig verlaten voor het door de aanvallers in brand werd
geschoten, waarbij de opgehangen bommen ontploften en het toestel werd vernield.

De bemanning van de C-V, no. 606 was niet zo fortuinlijk.

De luitenant-waarnemer Vrijberghe de Coningh, commandant van de radiosectie, en de sergeant-vlieger
Kuiper, beide van IV - 2 Lv.R., die - op weg naar het vliegpark Haamstede - zo juist het pontveer bij de
Zijpe (ZL) waren gepasseerd, hadden de strijd tussen de bemanning van de C-V, no. 606, en twee Me’s
110 goed kunnen volgen en rapporteerden later omtrent het verloop.


Terwijl de derde Me 110 de genoodlande C-V, no. 614, aanviel, waren twee Me’s 110 achter de C-V, no.
606 aangegaan, die zij bij Nieuwerkerk op Schouwen-Duiveland inhaalden. Luitenant Rooseboom wist
zich 10 à 15 minuten aan het vuur van de beide aanvallers te onttrekken door de grotere wendbaarheid
van zijn vliegtuig uit te buiten en door zich voortdurend te verbergen in de boven het oostelijk deel van
Schouwen-Duiveland aanwezige wolk. Toen de wolk echter oploste, was het pleit spoedig beslist in het
voordeel van de aanvallers. De C-V, no. 606, ging plotseling in een steile duik, waarbij Barend zich los-
maakte van het vliegtuig en met behulp van zijn valscherm landde hij bij Nieuwerkerk. Hangend aan zijn
valscherm werd hij tijdens zijn val zwaar beschoten. Ernstig gewond moest hij worden opgenomen in het
ziekenhuisje te Noordgouwe.
Barend van Steenbergen overleed te Noordgouwe op zondag 19 mei 1940 aan de bekomen verwondingen
(schotwond linkerarm en buik).

Luitenant-vlieger Willem Rooseboom (23 jaar) vond de dood in het neergestorte vliegtuig.


Het Vaderland, donderdag 23 mei 1940

Barend is begraven op woensdag 22-5-1940 te Noordgouwe (ZL) op de Algemene Begraafplaats
in een militair graf.

Van Steenbergen 1e graf te Noordgouwe

Foto: Wings to Victory

Op zaterdag 10 augustus 1940 werd Bart geboren, de zoon van Anneke en Barend.


De Volkskrant, woensdag 14 augustus 1940

Barend is herbegraven op maandag 12 augustus 1940 te Den Haag op de Begraafplaats Nieuw
Eykenduynen aan de Kamperfoeliestraat 2A

Donderdag 9 mei 1946 is aan Barend van Steenbergen postuum het Vliegerkruis toegekend bij
Koninklijk Besluit KB 090546-6 P


Nederlandsche Staatscourant, dinsdag 14 mei 1946, no. 94

Barend van Steenbergen is herbegraven op het Militair Ereveld Grebbeberg te Rhenen (UT)
in Rij 14, Graf 3.





Foto's: André Reijniers - 16 april 2017

Soesterberg (UT) Gedenkteken Luchtvarenden

Het Gedenkteken Luchtvarenden bestaat uit twintig aaneengesloten granieten
gedenkzuilen. De zuilen zijn elk twee meter hoog en 1 meter 30 breed en we-
gen 1000 kilo. Voor het monument is bestrating en gras aangebracht.

De tekst op de eerste zuil luidt:

'ZIJ GAVEN HUN LEVEN
VOOR ONZE VREDE EN VRIJHEID.'

Hieronder zijn de namen van 1213 gesneuvelde militairen gegraveerd.

De tekst op de laatste zuil luidt:

GEDENKZUILEN LUCHTVARENDEN

TER NAGEDACHTENIS AAN
ALLE NEDERLANDSE MILITAIREN VAN DE MILITAIRE LUCHTVAART
DIE ZIJN OMGEKOMEN IN EEN LUCHTVAARTUIG.
ALS DIRECT GEVOLG VAN OORLOGSHANDELINGEN
OF EEN LUCHTVAARTONGEVAL
BIJ DE UITVOERING VAN DE AAN HEN OPGEDRAGEN MISSIE.

HIER WORDEN OOK ZIJ HERDACHT
WIER NAMEN ONBEKEND ZIJN GEBLEVEN.

ONTHULD DOOR DE COMMANDANT LUCHTSTRIJDKRACHTEN,
LUITENANT-GENERAAL J.H.M.P. JANSEN

SOESTERBERG, 27 MEI 2010


Foto: Han de Weerd - 29 juli 2015

Onthulling heeft plaatsgevonden op 14 september 2007

Wijziging: Aanvankelijk bestond het monument uit vijf zuilen. In 2010 zijn vijftien zuilen aan
het monument toegevoegd.




Foto's: Gerben Tornij

Enkele Bronnen:

"Nederlandse gesneuvelden in de meidagen 1940"
J.W. de Leeuw.
Uitgeverij Aspekt, Soesterberg 2012.

"Fokker C.5", ontwikkeling, gebruik en ondergang
E. Hoogschagen.
Uitgeverij Lanasta, Emmen 2011.

"Het Vliegerkruis", Voor initiatief, moed en volharding
H.G. Meijer en R. Vis
Uitgeverij Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1997.

"Illusies en incidenten", De Militaire Luchtvaart en de
neutraliteitshandhaving tot 10 mei 1940
R. de Bruin -e.a.-
Koninklijke Luchtmacht, Den Haag 1988.

"De Luchtverdediging mei 1940", Band I en Band II
F.J. Molenaar
Staatsuitgeverij, ’s-Gravenhage, 1970.

“Naam- en Ranglijst der Officieren - 1940”
Departement van Defensie
J. Noorduyn en Zn., Gorinchem 1940.

brabantsegesneuvelden.nl
oorlogsgravenstichting.nl
www.genealogieonline.nl
www.myheritage.nl
www.nederlandseluchtvaart.nl
www.openarch.nl
www.wingstovictory.nl
www.wittev1.nl

Bron: https://www.stiwotforum.nl/viewtopic.php?f=2&t=13816&p=189262&hilit=Steenbergen#p189262

Bron: Nationaal Archief.