Jan Bockma

Jan Bockma werd geboren op 31 augustus 1921 te IJlst. Na aankomst in Engeland in mei 1943 werd hij opgeleid tot geheim agent bij het Bureau Bijzondere Opdrachten (EBO). Hij sneuvelde in de nacht van 5 op 6 juli 1944, toen zijn vliegtuig, op weg naar het droppingsveld in Friesland, neerstortte.

In de serie 'Reiservaringen van Engelandvaarders' volgt hieronder zijn reisverhaal, zoals dat bij zijn aankomst in Engeland werd opgenomen.

Hij werd door de Gestapo wegens sabotage gezocht en het lukte hem iemand te vinden, die hem op 17 mei 1942 over de Belgische grens hielp. Hij verliet Nederland met slechts fl 2,50! Het lukte hem door eigen initiatief de Franse grens te overschrijden en hij bereikte na 2 dagen Parijs, nadat mensen hem onderweg van geld hadden voorzien. Hij sliep in Parijs en de volgende morgen stapte hij in een trein, temidden van Duitse soldaten, in een afdeling 'Nur ftir Deutsche Wehrmacht' en reisde veilig naar Bordeaux. Hij vertelde de Duitsers dat hij in Bordeaux werkte voor een Todt-organisatie.

Na 2 dagen lukte het hem met behulp van een kaart over de demarcatielijn te komen, waarna hij te voet en soms een eind met een auto meerijdend, in Marseille arriveerde. Hij werd aldaar gearresteerd en na een dag voor de keus gesteld: of Vreemdelingenlegioen of teruggezet worden in bezet gebied. Hij koos het eerste en tekende op 30 mei 1942 voor 5 jaar. Na 1 maand opleiding werd hij naar Afrika gezonden.

Toen de invasie van Afrika plaatsvond hield hij zich zenuwziek en werd op 13 januari 1943 afgekeurd wegens verminderde zelfbeheersing en waanaanvallen! Na 8 dagen in een werkkamp te hebben gezeten, meldde hij zich bij de N ederlandse consul in Algiers, die hem weigerde te helpen om naar Engeland te komen. Het lukte hem uiteindelijk van deze consul een bewijs van Nederlanderschap te krijgen na een grate ruzie. Op 16 april 1943 vond hij met behulp van de Engelse autoriteiten een betrekking op een Engels schip en arriveerde op 16 mei 1943 in Engeland.

Naschrift: Het vliegtuig, een Hudson van het 161 Squadron, met aan board vier BBO-agenten (Pieter Kwint, Pleun Verhoef, Johannes Walter en Jan Bockma) was op weg naar een droppingsveld in Friesland, toen het boven het noordelijk deel van het IJ sselmeer, vlak achter de Afsluitdijk, neerstortte. Zowel de bemanning, bestaande uit piloot J.W. Menzies, navigator K.R. Bunney, airgunner E.R. Elliot en wireless transmitter D.J. Withers, als de vier agenten kwamen hierbij om het leven.De juiste oorzaak van het neerstorten van het vliegtuig is nooit vastgesteld. Het is mogelijk dat het vliegtuig door een Duitse nachtjager is neergehaald of dat de piloot zo laag over het water heeft gevlogen, 'onder de radar door', dat hij daardoor in moeilijkheden is geraakt.