Catharina Traas-de Jager

Op het Zuid-Hollandse eiland Hoekse Waard is tijdens de Tweede Wereldoorlog een krachtig en goed georganiseerd verzet geweest tegen de Duitse bezetters. Een belangrijke basis daarvan was de grote boerderij van de familie Traas in de buurtschap Zinkweg, ten zuiden van Oud-Beijerland.Jan Traas en moeder Catharina Traas - de Jager hadden veertien kinderen, tien dochters en vier zoons. In het midden van de oorlog woonden er nog zeven kinderen thuis. De zoon Israël Traas was een van de leiders van het lokale verzet. Op de boerderij werden onderduikers gehuisvest en de Groep Zinkweg verspreidde vandaaruit het illegale blad Trouw. De verzetsgroep hield zich ook bezig met het maken van valse persoonsbewijzen en ze pleegde een overval op het postkantoor om bonkaarten en geld te bemachtigen voor de onderduikers. Catharina Traas was een 'moeder' voor alle mannen en vrouwen die op de boerderij woonden of over de vloer kwamen.In september 1944 vormde men een goed gewapende knokploeg, die verschillende acties uitvoerde. De meest ingrijpende vond plaats in februari 1945. Na rijp beraad was besloten dat de verraderlijke NSB-burgemeester geliquideerd moest worden: hij was een gevaar voor de bevolking en ook voor de onderduikers. Vier leden van de knokploeg schoten hem op 17 februari neer. De Duitsers namen ogenblikkelijk en vreselijk wraak. De volgende dag brachten ze tien verzetsmensen, die gevangenen zaten in Scheveningen, naar de plaats van de aanslag. Daar werden ze doodgeschoten.De boerderij kwam steeds meer onder verdenking te staan en op 22 april ging het mis: een overval. Eerst leken de onderduikers zich te kunnen verbergen, maar uiteindelijk werden er veel gearresteerd, ook vader Traas en één van zijn zoons. Allen werden afgevoerd naar Rotterdam en daar gevangen gezet. Pas op 6 mei kwamen ze vrij en konden proberen thuis te komen.Twee dagen na de bevrijding, op 7 mei, kwam een Duitse eenheid het erf op. Jan Traas was toen nog niet thuis. Eén van de militairen zou daar een jas hebben achtergelaten, beweerden ze. De soldaten traden nogal agressief op. Catharina probeerde ze te kalmeren, maar dat had geen resultaat. Ze riepen dat iedereen naar binnen moest gaan. Moeder Traas ging als laatste en sloot de deur. Er volgde een salvo uit een machinepistool dwars door de deur en mevrouw Traas werd dodelijk getroffen.Kort daarna arriveerden de Canadezen in het dorp: een drietal legervoertuigen en ongeveer 20 militairen met een tolk. Zij werden feestelijk begroet door de bevolking, maar er werd ook gerouwd om Catharina Traas, de moeder van het verzet, zoals ze werd genoemd. De dader van deze zinloze moord is niet bestraft, maar gewoon als krijgsgevangene afgevoerd.Catharina Traas is begraven op de algemene begraafplaats in Oud-Beijerland en herbegraven op Loenen. De stoffelijke resten van haar man Jan Traas (1885-1961) zijn naamloos in dit graf bijgezet. Sluiten

Op het in 1998 onthulde Korendijkse herdenkingsmonument te Piershil staat de naam van Catharina Traas-de Jager. Zij overleed op 7 mei 1945, twee dagen na de bevrijding. Formeel gezien is haar vermelding op het Korendijkse monument in Piershil wel te verklaren, haar boerderij stond namelijk op Korendijk grondgebied. De verzetsgroep waar ze de gastvrouw voor was (ze werd de moeder van het verzet’ genoemd) opereerde onder de naam Groep Zinkweg, en daar was dan ook de boerderij van Catharina en haar man Jan gevestigd. De boerderij is na de oorlog door brand verloren gegaan. Op die plaats, enkele tientallen meters binnen de gemeente Korendijk, heeft later nieuwbouw plaatsgevonden (Zinkweg 5, Nieuw-Beijerland).In Oud-Beijerland is de ‘Mevr. Traas-de Jagerstraat’ naar haar vernoemd. Ook op het monument ‘Moeder’ staat haar naam vermeld (Zie PDF-Dossier voor het volledige verhaal). Sluiten

De Historische Vereniging Oud-Beijerland publiceerde het verhaal van Catharina Traas- de Jager in een uitgave van BEIJERLANDSCHE BERICHTEN 18e jaargang nr. 58 – april 2015."Bron: Artikel ‘Tweemaal kwam de oorlog dichtbij’ – Nieuwsblad Hoeksche Waard, 28 september 1977.Op 5 mei 1945 waren er hier overal Duitse troepen. Die dag was de beslissing gevallen en de capitulatie een feit. Hierop trokken de meeste Duitse troepen zich hier vandaan terug via Ridderkerk. Twee dagen later verscheen de “De Koerier” met een Engelse editie. Dit om de Canadese bevrijders die binnentrokken in hun eigen taal te begroeten. In die dagen was het gebouw van de Rijks-HBS in Oud-Beijerland opnieuw het commandocentrum, maar nu van de geallieerden, om de aftocht van de Duitse troepen te regelen. De oorlog in de Hoeksche Waard eindigde echter met een nieuw drama.Op 7 mei, twee dagen na het einde van alle beproevingen, stierf de Moeder van het Verzet, Catharina Traas, getroffen bij een zinloze wilde schietpartij van halfdronken soldaten van een Duitse pantserdivisie. Die nog niet waren vertrokken uit Oud-Beijerland. Zij kwamen weer terug, naar de stee van Traas, uit kwaadheid over de vrijlating van de groep mannen die zij 14 dagen tevoren bij een overval op deze boerderij gevangen hadden genomen.Mevrouw Traas deed de deur open voor de soldaten en beantwoorde hun vragen. Die soldaten waren duidelijk niet tevreden met het antwoord! Juist toen zij haar voordeur weer dicht had gedaan schoten die Duitsers op haar deur, waar zij nog achter stond. Door deze schoten werd Mevrouw Catharina Traas-de Jager dodelijk getroffen.Haar naam is aan de historie van Oud-Beijerland verbonden door een straatnaam in het dorp. In donkere oorlogsdagen, bij de jaarwisseling 1944-1945 had Catharina Traas ‘s avonds buiten kijkend naar de sterrenhemel, over de vrijheid gesproken: “Wie zal de vrijheid beleven? Voor mij geeft het niet. Als de kinderen maar vrij zijn”.“Als de kinderen maar vrij zijn ….” Daar bedoelde Catharina Traas ook het nageslacht van anderen mee. Sluiten

Toen het bericht over de capitulatie van Duitsland over de radio werd bekend gemaakt besloot Israel direct naar de Hoekse Waard terug te keren. Ook Jo ging mee en het was reeds donker toen zij in Heinenoord aankwamen. Onderweg sloot Bas Leenman zich bij hen aan. Bij Oud Beijerland werden ze alle drie gearresteerd door Duitse wachtposten en naar de commandopost gebracht. Tegen de morgen werden ze vrijgelaten waarna ze naar de boerderij van Leen van der Meer gingen waar zij Theo le Grand ontmoetten. Het was die zaterdagmorgen erg onrustig aan de Zinkweg doordat groepen Duitsers de bevolking bedreigden. Er vielen schoten en de vader van Piet Lips werd getroffen in de heup. Moeder Traas en haar dochters zagen kans de bewakers te ontvluchten, die later in de morgen naar hun onderdeel in Oud Beijerland terugkeerden met medeneming van alle sieraden die ze op het laatst nog hadden weten te vinden. Jo Traas vertrok naar Rotterdam en wist de bewakers van het schip te bewegen de gevangenen vrij te laten. Zo kwamen ze op zondagavond 6 Mei en op maandag 7 Mei weer thuis. Bij de thuiskomst van Marien Traas op 7 Mei stond zijn moeder op het erf met zijn zusters. De Duitsers die de boerderij hadden bewaakt waren weer teruggekeerd, naar ze zeiden om een jas op te halen. Daar zijn moeder niet wilde, dat Marien zich in het gesprek mengde, stuurde ze hem naar binnen. De Duitsers bavalen de anderen ook naar binnen te gaan hetgeen zij deden. Moeder Traas werd bevolen als laatste te gaan en toen zij de deur achter zich sloot werd door één der soldaten een salvo uit een machinepistool op de deur afgevuurd waardoor zij – 58 jaar oud – dodelijk werd getroffen. Enige dagen later is zij op de begraafplaats in Oud Beijerland begraven. De KP Zinkweg begeleidde de baar.Een ieder uit het verzet die haar had leren kennen, waardeerde haar. Zij was de gastvrouw geweest van veel, zeer veel illegale werkers, onderduikers, geallieerde piloten die de boerderij bezochten. Dominee Langeveld schreef in het bevrijdingsnummer van “De Koerier”: “Onder haar ogen streden wij onze strijd. Zonder haar gaan we de vrijheid in. Wij herkregen de vrijheid en het leven. De moeder der KP gewon de Vrede”. Getracht is nog, de soldaat die de moord had begaan, door de Canadezen te laten arresteren maar zij deden niets aan deze zaak. Die jongens hadden ook al veel meegemaakt. De soldaat is gewoon met zijn onderdeel in krijgsgevangenschap afgevoerd.Lees meer op: http://wo2-hoekschewaard.nl/verzet/catharina-traas-%E2%80%A0-7-mei-1945/ Sluiten