Jochemina de Vries-Lehmann

Pensionhoudster in Nederlands-Indië

Jochemina de Vries – Lehmann, geboren te Rotterdam 4-11-1887

Door een zoektocht naar het graf van mijn opa en oma kwam ik in contact met Oorlogsgravenstichting. Zij wisten mij te vertellen dat mijn opa en oma begraven liggen op het Nederlands ereveld Leuwigajah te Cimahi nabij Bandung op Java.

Mijn oma Jochemina Lehmann, roepnaam Mien stierf op 57 jarige leeftijd aan dysenterie, ondervoeding, uitputting en het eten van dood rotte vis uit de rivier in het interneringskamp Aek-Pamienke 2 te Rantau Prapat Noord Sumatra. In eerste instantie werd zij begraven op een tijdelijk kerkhofje in het rubberbos achter het kamp.

1949 werden alle oorlogsgraven van Jappenkampen geruimd en werd mijn oma herbegraven op het Ereveld Noord Sumatra in Medan, waar zij had gewoond tijdens haar leven in het Nederlands-Indië.

Mijn moeder bij de graven van haar ouders

In 1966 moest op bevel van President Sukarno alle graven van oorlogsslachtoffers op Sumatra geruimd worden en herbegraven verspreid over 7 erevelden op Java.

Mijn oma werkte in Nederland als winkeljuffrouw. Haar vriend Ernst de Vries, mijn opa werkt dan als chef-kok in het bekende Hotel De Boer in Medan, waar vele beroemdheden overnachten zoals Koning Leopold 2 en Mata Hari.

Het leven daar bevalt hem, zodat ook Mien besluit zich bij hem te voegen om daar hun droom te verwezenlijken in het Nederlands-Indië.

Mien vindt daar een baan als aupair bij familie Ledeboer in Medan. Zo bereiden Mien en Ernst zich voor op hun huwelijk op 26-08-1918 te Medan en zijn zij inwonend in het hotel waar Ernst chef-kok is.

12-7-1919 worden zij verblijd met hun eerste kind een dochter Willy, mijn moeder.

1922 staat pension Spernoga aan de Poloniaweg te koop en Ernst en Mien krijgen hun eigen pension.

9-5-1923 wordt het gezinnetje uitgebreid met een tweede kind een dochter, Thea.

Familie de Vries bij pension Spernoga

Thea en Willy voor de Moskee in Medan

Ondanks de crisisjaren in de jaren 30, runden zij een goedlopend pension, tot maart 1942 de Japanners Medan binnenvallen. Het gezin valt uit elkaar.

Ernst die geregeld in diverse klinieken in Medan en in de bergen bij Brastagi vertoeft voor zijn gezondheid, wordt na ontslag uit het KEK Koningin Emma Kliniek in Medan voor zijn suikerziekte direct geïnterneerd in kamp Sengei Sengkol, een hospitaal van tabaksmaatschappij “Arendsburg” nabij Medan.

Mien wordt geïnterneerd in kamp Gloegoer, en Willy die haar bevalling afwacht in het zendingsziekenhuis in Nainggolan op Samosir wordt direct na haar bevalling van Henk samen met haar kind geïnterneerd in het SDF Siantar Dokter Fonds te Siantar, een centraal ziekenhuis. Zo hebben zij diverse kampen doorgebracht in erbarmelijke omstandigheden waar uiteindelijk Mien, Willy en kleine Henk met elkaar herenigd worden in de laatste kampen Poeloe Brayan en Aek Pamienke 2

Schets van het kamp Aek Pamienke 2

Thea werkt in Het Hospitaal van de Vereeniging voor Ziekenverpleging ter Sumatra's Oostkust aan de Timorstraat in Medan en blijft daardoor buiten het kamp tijdens de oorlog.

Op 5 maart 1945 overlijdt Ernst de Vries aan de gevolgen van dysenterie en zwakte op 66 jarige leeftijd in kamp Si Rengo Rengo te Rantau Prapat. Zijn koffer met nog enkele eigendommen wordt met toestemming van familie nagelaten aan zijn kampgenoten.

Een angstaanjagend gerucht verspreid zich in het kamp. De Japanners zouden plannen hebben om alle geïnterneerden in de naaste toekomst om het leven te brengen. De bewijzen ervoor zijn gevonden.

VAN DE JAP GERED DOOR DE ATOOMBOM

Het einde kwam letterlijk uit de lucht vallen met de atoombommen op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki. Dat betekent, dat de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki allen het leven hebben gered. Op 15 augustus 1945 staakt Japan de strijd.

16 augustus 1945 slechts 1 dag na officieel einde van de oorlog in Indië, overlijd ook Mien de Vries ten gevolge van dysenterie, ondervoeding , zwakte en het eten van rotte vis uit de rivier.

Willy en zoontje Henk overleven het Jappenkamp en komen juli 1952 in Nederland wonen.

Thea overleeft de oorlog en neemt zwanger van zoon Nico in januari 1946 de boot naar Nederland om nooit meer terug te keren naar het voormalig Nederlands-Indië.

in MEMORIAM