Rokus van Dalen
1912-1942
Oorlogsslachtoffer
Is 30 jaar geworden
Geboren op 15-03-1912 in Loosduinen
Overleden op 03-05-1942 in Sachsenhausen
Bijdragen
De volgende bijdragen zijn door bezoekers toegevoegd:
HET PROCES DER 72 (1942): NEDERLANDSE VERZETSLIEDEN WORDEN NA SCHIJNPROCES GEËXECUTEERD IN SACHSENHAUSEN
Op 3 mei 1942 werden er 72 Nederlandse verzetslieden geëxecuteerd in concentratiekamp Sachsenhausen, na een proces dat de geschiedenisboeken inging als het ‘Proces der 72’. De Duitsers deden het doen lijken alsof er sprake was van een eerlijk proces, alle verzetslieden kregen ook een advocaat toegewezen, maar niets was minder waar. Hoe verliep het proces precies en waarom werden ze ter dood veroordeeld?
Het Proces der 72 (1942): Nederlandse verzetslieden worden na schijnproces geëxecuteerd in Sachsenhausen | IsGeschiedenis
Geplaatst door Corry Homma op 24 september 2023
Vader : Nicolaas Hendrik van Dalen
Moeder : Johanna Cornelia Dekkers
Rokus van Dalen was kantoorbediende en lid van de verzetsgroep Jan Willem Kempff. Voor de oorlog was hij dienstplichtig militair bij het Korps Motordienst in de rang van sergeant.
Rokus van Dalen werd op donderdag 24 april 1941 door de Sicherheitsdienst (SD) in Loosduinen gearresteerd en naar de Scheveningse strafgevangenis gebracht. Na een verblijf van een aantal weken in Scheveningen volgt het transport naar het Polizeilich Durchgangslager Amersfoort (P.D.A.) In het daar op volgend jaar wordt in het kamp het eerste O.D. proces gevoerd, bij de slotzitting op 11 april 1942 krijgt hij de doodstraf. Na een detentie in de Wehrmachtgevangenis in Utrecht wordt op 1 mei de gehele groep door een gewapend escorte naar het concentratiekamp KZ Sachsenhausen bij Berlijn gebracht en in het weekend van 2/3 mei 1942 vermoord.
Tot na de oorlog is het geheim waar de executies zijn voltrokken. De plaatselijke commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten te Huizen ontvangt in de loop van 1945 een rapport van H. Westland: In 1942 kwamen den 2den of 3den Mei ’s-avonds 70 à 72 kranige kerels de poort van Oraniënburg (KL. Sachsenhausen) binnengemarcheerd. Maar tot mijn spijt mochten we er niet bijkomen. Van verre hebben we ze aanschouwd. Ze gingen linksaf naar het Industriehof, waar het vonnis werd voltrokken. Met een schot in de nek werden onze kameraden vermoord (Door den luitenant ter Zee 2e klasse Jansen, die eenige jaren in Oraniënburg doorbracht, wordt dit bevestigd, behoudens, dat volgens deze de helft der officieren naar de zgn. badcellen werd gebracht en aldaar vergast).
De volgende dag kreeg een collega J. Liwa uit België Nr. 35585, in de gevangeniswasscherij de kleeding met bloed bevlekt in zijn handen. Den dag, waarop zij vermoord zijn, werden ze nog bestolen van al het goud, kiezen enz; wat maar eenige waarde had voor die barbaren. De S.S. wilde het altijd zooveel mogelijk geheim houden.
Rokus van Dalen heeft postuum het Verzetsherdenkingskruis gekregen.
Het verzet in Loosduinen
Uit de schaarse documenten blijkt dat er in de eerste maanden na de capitulatie verschillende personen of kleine groepjes met verzet bezig waren in Loosduinen. Het verzet bestond uit het illegaal verspreiden van pamfletten en foto’s van het koninklijke huis, de zogenaamde “Brandplaatjes”. Er was in die tijd nog geen bundeling van groepen. Zover uit de documenten valt op te maken waren er in Loosduinen kleine verzetsgroepen actief o.a. de groep van Cees Schüngel, Jan Willem Kempff en Martinus Staamer.
De belangrijke drijfveer om direct na de capitulatie aan actief verzet te denken was voor de leidende verzetsmensen van het eerste uur vanzelfsprekend. Zij waren er van overtuigd dat het Nationaal-socialisme zou leiden tot een volledig andere wereldbeschouwing. Alles wat hun levensovertuiging betreft, hun geloof in kerk en staat zou moeten wijken voor de ideologie van de Nazi’s. Zij werden ook gesterkt in hun verzet door de houding van Engeland die door wilden vechten tot Duitsland verslagen zou zijn.
Bram Fros uit Loosduinen was verbindingsofficier tussen een in Den Haag opgericht hoofdkwartier van de O.D. en de groep in Loosduinen. Hij werd uiteindelijk in het verloop van de oorlog de contactpersoon tussen Den Haag, Loosduinen en de knokploeg (KP) Westland. De tweede verbindingsofficier was, Henri Molt uit Den Haag, hij contact had met de groep van Jan Willem Kempff.
De Ordedienst in Den Haag
In januari 1941 kwam de opdracht van het hoofdkwartier om tot samenwerking van de verzetsgroepen in Loosduinen over te gaan. Deze opdracht was niet eenvoudig, in de Notenbuurt werkte de groep van Martinus Staamer nauw samen met de groep Kempff. Het grote probleem om de groepen te bundelen hield verband met de praktische organisatie. 1. In de groep Kempff was de totale opbouw van de organisatie bij ieder lid bekend, ieder lid bewaarde thuis zijn eigen wapens. 2. In de groep van Schüngel was om veiligheidsredenen de organisatie celvormig ingericht. De wapens waren op een centraal punt verborgen. Door deze omstandigheden verliep een fusie niet zo vlot. Op 19 maart 1941 kwam na een laatste bespreking een fusie tot stand,twee dagen later viel de eerste grote klap op Loosduinen. Op vrijdag 21 maart 1941 wordt Jan Willem Kempff in de middag gearresteerd, gelijktijdig en in de dagen daarna de rest van de leden inclusief de groep van Martinus Staamer. Een week voor de arrestatie van Kempff was de verbindingsofficier Henri Molt gearresteerd en naar de Scheveningse Strafgevangenis gebracht. Op het Binnenhof nr. 7 bij de Sicherheitsdienst (SD) in Den Haag vonden in de regel de verhoren plaats. In de grote Ordedienst processen van 1942 werden zesennegentig personen van de dienst geëxecuteerd.Bronnen:
Algemeen Hoofdkwartier Ordedienst “In memoriam”
C. Schüngel “Het verzet in Loosduinen”
Gedenkboek Verzetsherdenkingskruis
Het Loosduins Museum
Nederlandse Oorlogsgravenstichting
E.P. Weber Gedenkboek van het “Oranjehotel"
SluitenGeplaatst door Stichting WO2 Sporen JvZ op 15 november 2014
