Arnoldus Johannes Hagendoorn

Als korporaal bij het Regiment Grenadiers heeft Hagendoorn na de oproep daartoe in de landelijke kranten zich op 1 juni 1943 gemeld in het Wehrmachtslager te Amersfoort. Dezelfde dag vertrok hij in een groep van cira 722 man naar het krijgsgevangenenkamp Stalag XI-a Altengrabow. In Altengrabow werd hij geregistreerd als krijgsgevangene nummer 106084. In Altengrabow heeft hij steeds geweigerd om te gaan werken in een Arbeitskommando. Op 4 juli 1943 werd hij daarom overgebracht naar het Stalag IV-b Mühlberg ad Elbe, waar hij een dag later aankwam. Op onbekende datum is hij getransporteerd naar het Arbeitskommando in Grünlichtenberg van Stalag IV-g Oschatz. Het Stalag IV-g Oschatz was alleen een administratief centrum voor de verdeling van post en pakketten. Hij is nooit in dat Stalag geweest. Het Kommando in Grünlichtenberg was een zogenaamd boerenkommando, dus werken bij een boer. Aan het einde van het oogstseizoen zijn de meeste krijgsgevangenen uit de boerenkommandos overgebracht naar de industrie. Nol Hagendoorn kwam in november 1943 terecht in het Arbeitskommando van HASAG in Leipzig en werd ondergebracht in Lager 10. HASAG was een bedrijf dat munitie en wapens vervaardigde. Het betrof dus oorlogsindustrie en dit soort werk was voor krijgsgevangen Nederlanders onder de Conventie van Genève niet toegestaan. De aanhoudende protesten van de Nederlanders hadden echter geen enkele uitwerking. De omstandigheden bij HASAG waren buitengewoon slecht. Het recent gepubliceerde boek van Stef Beumkes (2019) "Wij moesten naar Duitsland 1942-1945 HASAG" geeft hierover veel achtergrondinformatie. De fabriek vormde vanwege de oorlogsproductie tevens het doelwit van meerdere bombardementen door de geallieerden.Toen de fabriek in februari 1945 dankzij die bombardementen vrijwel stil kwam te liggen, werden de Nederlandse krijgsgevangenen ingezet bij het ruimen van puin in de binnenstad van Leipzig. Hierbij kwam op 6 april 1945 een groep Nederlandse krijgsgevangenen te werken in de buurt van het Bayerischer Bahnhof. Bij een luchtalarm vluchtte de groep in een schuilkelder op de hoek van Liebigstrasse en Nürnbergerstrasse 55-57. Het gebouw van het Farmakologische Instituut, waar de schuilkelder zich onder bevond werd bij het bombardement getroffen en zakte in elkaar, waardoor de meeste mensen in de kelder om het leven kwamen.De namen van de omgekomen Nederlanders zijn:1. Dik Bos (kgf. 106312), 2. Johannes George ten Bosch (kgf 271639), 3. Reindert van Dijk (kgf. 98512), 4. Johannes Petrus (Jo) Groen (kgf. 107790), 5. A.J. (Nol) Hagendoorn (kgf. 106084), 6. Klaas Ketting (kgf. 97281), 7. Haijo Kuilman (kgf. 98534), 8. Gerard Meevers Scholte (kgf. 105701), 9. H.A. Minnema (kgf. 271627), 10. Jan Platteel (kgf. 106260), 11. Leo Pleeging (kgf. 98462), 12. Nanno Pul (kgf. 98532). 13. v.d. Broek (onbekend als kgf. en onbekend bij Oorlogsgraven Stichting, dus mogelijk civiele arbeider), 14. v. Heusden (onbekend als kgf. en onbekend bij Oorlogsgraven Stichting, dus mogelijk civiele arbeider), 15. C.Th. de Leur (civiele arbeider en omgekomen aan de Kaiser Maximilianstrasse 29 te leipzig).Ten minste 10 mensen van andere nationaliteiten kwam hier om het leven (bron Gedenk- und Totenbuch Leipzig): 1. Eugene Anthimon (civiele arbeider, Fransman, geboren 24-2-1918 te Noe Blanche), 2. Pawel Charikow (dwangarbeider, Rus, geboren 1905), 3. Antoni Kozdrowski (dwangarbeider, Pool, geboren 24-2-1911 te Bargez), 4. Nikolaj Lopuszanski (dwangarbeider, Ukraïner, geboren 2-5-1912 te Browari), 5. Josef Rudzits (civiele arbeider, Rus, geboren 14-2-1902 Letland), 6. Julio Satori of Sartori (civiel arbeider, Italiaan, geboren 5-9-1901 te Roana / Vicenza), 7. Wladyslaw Siwinski (dwangarbeider, Pool, geboren 1901 te Lodz), 8. Marian Sobotkiewicz (dwangarbeidster, Poolse, geboren 15-12-1916 te Korschowa), 9. Onbekende man. 10. Onbekende man.Enkele dagen na het noodlottige voorval werd Leipzig door de Amerikanen bevrijd.Bron: E. van der Most, "Personalkarte III, Nederlandse krijgsgevangenen in Duitsland 1943-1945 en hun Arbeitskommando's", uitgave in eigen beheer, Gouda 2018 Sluiten