Namenlijst slachtoffers van het proces der 72

Op 3 mei 1942 werden er 72 Nederlandse verzetslieden geëxecuteerd in concentratiekamp Sachsenhausen, na een proces dat de geschiedenisboeken inging als het ‘Proces der 72’. De Duitsers deden het doen lijken alsof er sprake was van een eerlijk proces, alle verzetslieden kregen ook een advocaat toegewezen, maar niets was minder waar. Hoe verliep het proces precies en waarom werden ze ter dood veroordeeld?


Het Proces der 72 (1942): Nederlandse verzetslieden worden na schijnproces geëxecuteerd in Sachsenhausen | IsGeschiedenis

Boelo Koens wordt geboren op 8 februari 1914 in Vlissingen als zoon van Boelo Koens en Ida Beatrice Ormsby. Een jaar later wordt zijn zus Ida geboren. Zijn vader is geboren in Groningen en is eerste officier bij de Koopvaardij. De ouders zijn het jaar ervoor in mei 1913 in Sheerness, Kent (GB) getrouwd. Boelo heeft zijn vader als voorbeeld en gaat scheepsbouwkunde studeren in Delft. Zijn vader overlijdt in 1935 op 57-jarige leeftijd in Oost- en West-Souburg. De medestudent van Boelo is Thomas Haulog Navis uit Den Haag. Beiden hebben een connectie met Groot Brittanië via de moeder. Als scheepsbouwkundig ingernieur woont Koens in Krimpen aan den IJssel aan het Wilhelminpalein 3. Waarschijnlijk werkt hij op de plaatselijke scheepswerf Cornelis van der Giessen.

Samen met zijn vriend Tom Navis maakt hij vanaf het begin van de oorlog deel uit van de “Mekel-groep” onder leiding van de Delftse professor dr. ir. J.A.A. (Jan) Mekel. De Mekel groep verzamelt zoveel mogelijk inlichtingen. staat in contact met de “Schoemaker groep” onder leiding van hoogleraar in Delft Richard Schoemaker. Mekel is ook in contact gekomen met enkele Nederlandse officieren die lid zijn van de Ordedienst. Deze hebben een aktetas met geheime Duitse documenten buitgemaakt na het begeleiden van een hoge Duitse officier. Het zijn uitgewerkte plannen voor een invasie van Engeland. Mekel zou bevorderen de belangrijkste gegevens naar Engeland te versturen. Niet bekend is of de papieren daar zijn aangekomen. In 1941 wordt de Mekel-groep verraden door iemand uit eigen kring die wegens diefstal is gearresteerd en doorslaat. Bijna de hele Mekel-groep wordt in juli 1941 gearresteerd en daarna omgebracht. In augustus 1941 volgen de officieren die met Mekel in contact hebben gestaan.

Op 7 november 1941 wordt ingenieur Boelo Koens gearresteerd. Hij komt in het Oranjehotel in Scheveningen terecht. Hij is een van de verzetsmannen die tot de doodstraf veroordeeld worden op 11 april 1942 in het zogeheten Eerste Ordedienst-proces in Amersfoort. Daarbij worden door de Sicherheitsdienst leden van drie verzetsorganisaties voor de rechtbank gebracht: de Ordedienst, de Delftse Mekel-groep en de Schoemaker-groep. Verder worden dertien beroepsofficieren berecht. Tijdens het Ordedienst-proces zit Koens gevangen in Kamp Amersfoort. Na zijn veroordeling schrijft hij meteen een brief aan zijn vriend Tom Navis in Den Haag als laatste groet.

“Beste Thom, Een laatste groet aan jou, je moeder en Kathy (zus van Thom – red.). Prof. Vossnack, Kal, van Ommen etcetera en al mijn vrienden. Ook aan Werner en ik had gezegd dat jij en Werner moeder gaan opzoeken en haar opvrolijken, jullie als mijn beste vrienden kunnen dat het best. Het is half vier, om plus minus vier uur ben ik nier meer, maar ik heb een kort, maarr ijk leven achter mij, en verlaat het tevreden. Groet Nancy. Daaag van Boelo. Dit is mijn laatste brief!

Dan wordt Koens met zijn verzetskameraden op 1 mei per trein naar Sachsenhausen bij Oranienburg gedeporteerd. Daar wordt hij op zondagmorgen 3 mei 1942 samen met Mekel en Schoemaker en 69 andere medestrijders geëxecuteerd.

Zijn vriend Tom Navis zit vanaf dat moment nog dieper in het verzet. Maar ook hij wordt opgepakt, ter dood veroordeeld, getransporteerd naar Kamp Natzweiler in de Elzas waar hij overlijdt op 22 februari 1944. Ida B. Ormsby (moeder van Koens) overlijdt op 5 februari 1954 in Ontario, Canada.

Op het adres Koningin Wilhelminaplein 3 in Krimpen aan den IJssel is een struikelsteen gelegd met daarop de naam van Boelo Koens.